آیا گرم‌ترین تابستان در راه است؟

احد وظیفه - رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور- در گفت‌وگوی اختصاصی با «ایران آنلاین» به این سوال که آیا گرم‌ترین تابستان در انتظارمان است پاسخ داد.

به طور کلی در فصل تابستان مقدار آلاینده‌ها بسیار کمتر از فصول سرد سال است و به دلیل گرم شدن هوا در سطوح زیرین جو، آلاینده‌های ناشی از سوخت اتومبیل‌ها و کارخانجات، در راستای قائم ( در ارتفاع ) صعود می‌کنند و در سطح زمین تجمع چندانی پیدا نخواهند کرد بنابراین مقدار آلاینده‌های ذره ای در فصل تابستان کمتر است، ولی در همین فصل از سال نمی‌توان آلاینده‌های از جنس ازن را نادیده گرفت.

احد وظیفه در خصوص این نوع از آلاینده‌ها توضیح داد: آلاینده ازن که استنشاق آن برای دستگاه تنفسی انسان مضر است و عوارض تنفسی به همراه دارد از ترکیب دمای بالا، تابش آفتاب و گاز ازن به وجود می‌آید و در فصل تابستان که ترکیب تابش شدیدتر نور خورشید و مواد آلی ناشی از سوزاندن نفت و گاز (مثل بنزین)  مهیاتر است، آلاینده ازن در سطح زمین بیشتر جولان می‌دهد از این رو آلودگی هوایی که طی روزهای اخیر در پایتخت شاهد آن هستبم، ناشی از همین آلاینده ازن است.

مقام مسئول ارشد در سازمان هواشناسی، در پاسخ به این سوال که آیا امسال گرم‌ترین تابستان را به نسبت تابستان‌های گذشته تجربه می‌کنیم خاطرنشان کرد: تابستان امسال نسبت به شرایط نرمال گرم‌تر است ولی مشاهداتی که تاکنون وجود داشته است نشان نمی‌دهد گرم‌ترین تابستان را پیش رو داشته باشیم.

در حقیقت وضعیت 10 روز نخست تابستان نشان می‌دهد دمای میانگین در عرض‌های شمالی کشور یعنی دامنه‌های جنوبی و شمالی البرز شرایط نسبتا نرمال دارد و هرچندکه بی‌هنجاری یا آنومالی مثبت دما را شاهد هستیم، اما چندان شدید نیست و در مقابل در عرض‌های جنوبی و نیمه شرقی کشور اغلب بی‌هنجاری نسبتا شدیدی را در انتهای فصل بهار جاری و 10 روز گذشته شاهد بودیم که  البته این آمارها هم، نشانه گرم‌ترین تابستان در مناطق پیش رو نیست.

وظیفه در تشریح این شرایط افزود: امسال و از آغاز سال آبی تاکنون، میانگین دمای کشور 1/3 درجه سلسیوس یا سانتی‌گراد بالاتر از شرایط نرمال یا میانگین 30 سال گذشته بوده است؛ در همین 10 روز ابتدایی تیرماه نیز دمای متوسط کشور، 1 درجه نسبت به شرایط نرمال بالاتر بوده است که این میزان نسبت به سال گذشته حدود نیم درجه گرم‌تر است به خصوص دمای کمینه یا همان دمای ابتدای صبح اما دمای بیشینه یا همان دمای بعداز ظهر) بالاتر از حد نرمال نبوده است.

این در حالی است که 6 ماه آخر 2023 و 6 ماه ابتدایی سال 2024 میلادی زمین گرم‌ترین دوره را پشت سر گذاشته و به نوعی در اغلب مناطق دنیا رکورد دمایی شکسته شده و بالاترین دمای مشاهده شده تازیخ زمین در در ایبن بازه زمانی رخ داده است.

همواره و در تمام موقعیت‌ها، انسانها نقش غیر قابل انکاری دارند. هرچند که به باور رئیس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور، در این شرایط به صورت فردی اثرگذاری چندانی در تغییر دما نخواهیم داشت، اما معتقد است، مضاف بر خودمراقبتی، اگر هر کدام از ما به صورت فردی مسئولیت‌های اجتماعی‌مان را در نظر بگیریم و از صنعتکار تا خانه‌دار، نقش کمتری در انتشار گازهای آلاینده به خصوص گازهای گلخانه‌ایco2  و متان به عنوان مهم‌ترین عامل گرمایش زمین داشته باشیم، منابع سوازننده سوخت‌های فسیلی را محدود و مدیریت کنیم و با مصرف بهینه انرژی در کاهش انتشار این گازها سهیم باشیم، قدم بسیار موثری برای سلامت زمین برداشته‌ایم.

وی در مقابل، تاثیر عملکرد دولتمردان را بسیار چاره‌سازتر دانست و اضافه کرد: برنامه‌های کلان به منظور مدیریت مصرف انرژی‌های فسیلی از مهم‌ترین راهکارهایی است که گره آلودگی هوای کشور را به دست دولتمردان می‌‌گشاید.

به خاطر داشته باشیم دنیا در حال برنامه‌ریزی برای گذار از انرژی‌های فسیلی و جایگزینی آن با انرژی پاک خورشید و باد است و چنانچه از این گردونه عقب بمانیم که متاسفانه در حال حاضر عقب مانده‌ایم، در آینده نه چندان دور حتی از نظر اقتصادی آسیب‌های جدی متوجه کشور خواهد بود.

اگرچه که یک کشور نفتی هستیم و اقتصادمان به شدت وابسته به نفت است و از این رو تامین درآمدهای ارزی کشور، مصرف داخلی و آینده ایران منهای نفت کار ساده‌ای نیست، اما بایستی برای کنترل ناترازی انرژی و تامین تقاضای انرژی آیندگان  فکر عاجل کرد و به کمک روش‌های جدید و راه‌های علمی و فنی پذیرفته شده در دنیا، استفاده از انرژی پاک سرلوحه برنامه‌ریزی‌های کلان کشور قرار بگیرد.