سالمندی فرصتی برای شادتر زیستن
جوامع بدون سالمند همچون چاه‌هایی خشکیده هستند.
به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، شما چه تجسمی از دوران سالخوردگی خود دارید؟ همین حالا برای یک بار هم که شده فکرکنید پا به دوران سالمندی گذاشته‌اید و سرشار از تجربیات ارزشمند هستید. چه تصاویر دیگری از آینده به ذهنتان میرسد؟ می‌توانید بعد از ظهرهایی را تجسم کنید که همبازی نوه و نتیجه‌های خود شده‌اید و می‌خواهید رمز و راز زندگی را زیرکانه به آنها بیاموزید؟ یا اصلاً تعمداً از فکر کردن به دوران پیری می‌گریزید؟ شاید هم از تجسم سال‌هایی گرگ و میش که نمی‌دانید چه اتفاقی قرار است بیفتد می‌هراسید!
پس از یک عمر زحمت کشیدن و کسب تجربیات فراوان، چه بخواهیم یا نخواهیم زمانه رنگدانه‌های سفیدش را روی موهای ما می‌افشاند. دوران سالمندی به هرحال فرا میرسد؛ دورانی که باید فرصتی باشد برای استراحت و لذت بردن از همراهی‌ها و دورهمی با عزیزانمان. فرصتی برای به اشتراک گذاشتن خاطرات و تجربیات ارزنده که رهاورد سفر ما در طول زمان است.
اوضاع سالمندان و بازنشستگان در بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای غربی چندان خوب به نظر نمی‌رسد. مثلا در استرالیا مانند بسیاری از فرهنگ‌های غربی، پیری اغلب با احساس تنهایی و انزوا همراه است. در این کشورها به جای ایجاد پیوندهای عمیق‌تر پدربزرگ و مادربزرگ‌ها با خانواده‌ها تلاش در تأسیس خانه‌های سالمندان بیشتر و جذابتر می‌کنند. روندی که باید جامعه ما بشدت از آن پرهیز کند زیرا اصالت و پیوندهای عمیق بین نسلی هنوز در خانواده‌های ایرانی پررنگ است. هر چند که بسیاری از ما بعنوان افرادی جوان زندگی پرمشغله‌ای داریم و آنقدر سر خود را شلوغ کرده‌ایم که به چشمان همیشه منتظر سالخوردگان برای دیدار فرزندان و نوه‌هایشان نمی‌اندیشیم.
کدام کشورها بیشتر به افراد مسن احترام می‌گذارند؟
در کشورهایی مانند ژاپن، چین، کره، هند و ویتنام اکثر مردم نسبت به انتقال خِرد و حکمت از بزرگان جامعه خود اهمیت قائلند و رفتاری بسیار محترمانه با سالمندان دارند. آفریقایی‌ها معتقدند که جوامع و روستاهای بدون سالمند مانند چاه‌های بدون آب و خشکیده هستند. در این راستا جوامع غربی خارج از عرف و قواعد دیگر کشورهای جهان پیش رفته‌اند. اگر به تمدن‌های دیگر کشورها نگاه کنیم، تصاویری کاملاً متفاوت از کهنسالی می‌بینیم.
رمز و راز رسیدن به طول عمر بالای 100 سال
ساردینیا ایتالیا، مکانی با جمعیت باورنکردنی از سالمندان بالای 100 سال در کانون توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. در این منطقه احترام خاصی برای افراد مسن قائل هستند. دن بوتنر، نویسنده کتاب پرفروش «مناطق آبی رنگ: درس‌هایی برای زندگی طولانی‌تر از افرادی که بیشترین طول عمر را داشته‌اند» به نکاتی مهم درباره رمز و راز طول عمر در این منطقه اشاره می کند. این محقق و نویسنده معتقد است که جمعیت زیاد سالمندان ساردینی که سنی بالای 100 ساله دارند مدیون یک واقعیت است؛ «افراد مسن از جایگاه ویژه‌ای در جامعه برخوردارند.»
قاعده اثربخشی مادربزرگ‌ها
«اینجا ساردینیا است، جایی که هر چه سن شما بالاتر می‌رود از برابری اجتماعی بیشتری برخوردار می‌شوید»؛ این بخشی از سخنرانی بوتنر در سمیناری با عنوان «چگونه تا 100+ زندگی کنیم» است. هر چه بیشتر از شما تجلیل شود و مورد احترام و محبت قرار بگیرید امید به زندگی شما بیشتر خواهد شد. آنطور که پیداست راز طول عمر در این ناحیه به روابط گرم و صمیمی همچنین نزدیک بودن والدین سالخورده با خانواده شان برمی‌گردد. تحقیقات نشان می‌دهد این قواعد درباره فرزندان خانواده‌هایی که میزان مرگ و میر کمتر و نرخ بیماری کمتری دارند صدق می‌کند. به این قاعده اثربخشی مادربزرگ‌ها می‌گویند.»
ساردینیا در واقع به دلیل صد ساله‌هایش سوژه تحقیق اندیشمندان بسیاری شده است. اما این احترام گذاشتن به افراد مسن در سراسر ایتالیا و سایر کشورهای مدیترانه دیده می‌شود؛ جایی که زندگی کردن زیر یک سقف طی سلسله مراتبی سودمند برای چندین نسل عادی به نظر میرسد.
پدربزرگ و مادربزرگ‌ها به آشپزی و مراقبت از نوه‌ها کمک می‌کنند، در حالی که فرزندان جوانتر سر کار می‌روند و منبع درآمد هستند. درعوض، احساس هدفمندی، رضایت و ارتباط متقابل میان اعضای خانواده بیشتر تجربه می‌شود. این قاعده در کشوری مانند هند نیز حاکم است.
نکته مهم فیلم‌های هندی
شاید بسیاری از ما با دیدن فیلم‌های هندی تعجب کنیم، ازاینکه چطور کل اعضای یک خانواده از پدربزرگ و مادربزرگ‌ها گرفته تا عمو و عمه و بسیاری دیگر از اعضای خاندان در یک خانه آباء و اجدادی کنار هم زندگی می‌کنند. باورش شاید برای ما سخت باشد اما هر زمان پسر دیگری از خانواده هندی ازدواج کند یکی دیگر از اتاق‌های خانه پدرشوهر را خالی می‌کنند و به تازه عروس و داماد اختصاص می‌دهند. سنتی که درباره همه خانواده ها صدق می‌کند و به پولدار یا بی پول بودن خانوادن ربطی ندارد. خانه ای که مادربزرگ و حتی پدربزرگ‌های خاندان حرف اول را در آن می‌زنند و تحت هر شرایطی احترام آنها باید حفظ می‌شود. قانونی که قطعا منافع بیشماری برای همه اعضای خانواده دارد.
بسیاری از کشورهای آسیایی نیز بر این باورند که شهروندان مسن چیزهای زیادی برای ارائه به جامعه دارند. کشورهایی مانند ژاپن، چین، کره و ویتنام همگی برای حکمت بزرگان ارزش زیادی قائلند و با درجه بالایی از احترام با آنها رفتار می‌کنند. در چین هم اصل فرزندسالاری رعایت می‌شود، یعنی پسر بزرگ خانواده مسئولیت مراقبت از والدین خود در سنین بالا را دارد. این قانون سال 2013 تصویب شد که کودکان بزرگسالی را که به ملاقات والدین سالخورده خود نمی‌روند مجازات می‌کنند. در یک کلام، حفظ احترام بزرگان به معنای واقعی کلمه در قوانین چین حاکم است.
اوکیناوای ژاپن هم نمونه دیگری از "منطقه آبی" است؛ یعنی جایی با نسبت بالای افراد 100 سال به بالا. تحقیقات مجدد نشان داده که این طول عمر تاحدی مدیون مراقبت و توجه فراوان خانواده‌ها به سالمندان است. مطالعات سال 2001 در سراسر سرزمین ژاپن نشان داده که بیش از نیمی از جمعیت ژاپنی‌های بالای 60 سال با فرزندان خود زندگی می‌کرده‌اند؛ آماری که سه تا ده برابر بیشتر از کشورهای غربی است. مقاله‌ای در سال 2011 در مجله بین‌المللی پیری و توسعه انسانی اشاره می‌کند که در ژاپن: «سالمندان به‌عنوان بخش اجتماعی ارزشمند هستند و حتی دوره پیری را زمان «بهار» یا «تولد دوباره» پس از یک دوره پرمشغله کار و بزرگ‌کردن می‌پندارند.»
خبرنگار : راضیه خوئینی
انتهای پیام/