تاریخ نگاری جنگ و زنانی که از خانه تا خط مقدم حضور داشتند
یک تراژدی عاشقانه
وقتی از جنگ می‌گوییم از موضوع پیچیده و گسترده‌ای صحبت می‌کنیم. اگرچه از نظر زمانی در یک مقطعی تمام شده اما اثراتش تا نسل‌های آینده هم بر زندگی و روابط اجتماعی ما همچنان ماندگار است. در این سه دهه که از پایان جنگ می‌گذرد از رشادت و دلاورمردی‌های شهیدان دفاع مقدس بسیار گفته شده است اما کمتر راجع به‌خاطرات و زندگینامه زنان حمایتگر، مشوقانی که همپای مردان جنگ از خانه تا خط مقدم حضور داشتند، نقل شده است.
به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، آنها که زبانشان خیر و نقش‌شان پشتیبانی و سهم‌شان یک عمر دلتنگی و مسئولیت شد و اگر صبوری، عزم و ایثارگری‌شان نبود شاید چنین مقاومت پیروزمندانه‌ای در آن دوران شکل نمی‌گرفت. البته هرچند محدود اما در حوزه ادبیات دفاع مقدس آثار درخور توجهی درباره تاریخ نگاری جنگ و زنان منتشر شده است. کتاب‌های «دختر شینا»، «دریا خانم»، «نامه‌های فهیمه»، «یک دریا ستاره»، «روزهای بی‌آیینه»، «پاییز آمد» و... آثاری هستند که همه با روایت‌هایی از خاطرات همسران شهدا هستند. کتاب «پاییز آمد» آخرین تألیف گلستان جعفریان که روایت فخرالسادات موسوی، همسر شهید احمد یوسفی از آنچه برایشان از ازدواج تا شهادت شهید یوسفی رخ داده است؛ امسال در هفته دفاع مقدس و در شانزدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت با انتشار تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب مورد استقبال عموم قرار گرفت. خیلی‌ها می‌گویند «پاییز آمد» یک تراژدی عاشقانه است که جعفریان، حد و مرزها را در این کتاب شکسته است.
مهم‌ترین ویژگی آثار این نویسنده حوزه دفاع مقدس، نگاه متفاوت او به جنگ است. جعفریان در کتاب‌هایش به‌دنبال یافتن پاسخ سؤال‌هایی است که در ذهن دارد. او درباره انگیزه‌اش برای نوشتن خاطرات فخرالسادات موسوی می‌گوید: «سؤالی که برایم به‌وجود آمد و باعث شد این موضوع را پیگیری کنم و ممکن است سؤال خیلی از افرادی باشد که در حوزه ادبیات پایداری مطالعه می‌کنند و حتی سؤال جامعه باشد، این بود که وقتی شهید یوسفی روبه‌روی خانم موسوی می‌نشیند و می‌گوید شک نکن که من شهید می‌شوم و در خوشبینانه‌ترین حالت جانباز خواهم شد، چون هدف من است، چطور دختری که می‌داند این همسر را از دست می‌دهد و این مرد نمی‌تواند کنارش بماند، تصمیم می‌گیرد با او ازدواج کند؟ برای پاسخ به این سؤال به زنجان رفتم و مصاحبه‌ها را شروع کردم تا بفهمم در دل این آدم یا آدم‌هایی شبیه فخرالسادات چه می‌گذشته؛ دخترانی که می‌دانستند این همسر را از دست می‌دهند، اما باز هم پا در این زندگی‌های پرفراز و نشیب می‌گذاشتند. من با خودم فکر می‌کنم چرا این زن‌های جوان بعد از شهادت همسرانشان پای تعهدشان می‌مانند؟ چه چیزی باعث می‌شود آنها این تصمیم را بگیرند؟ همسران شهدایی بودند که دوباره ازدواج کردند حالا مثل هر ازدواج دیگری موفق یا ناموفق بوده اما بالاخره آنها ریتم طبیعی زندگی را تجربه کردند. اما برخی دیگر یک ریتم کاملاً غیرطبیعی زندگی را تجربه و برخلاف جریان آب شنا کردند و من به این دلیل و با این علامت سؤال که چرا این زن‌ها این سختی‌ها و مصیبت را بعد از شهادت همسرانشان به جان می‌خرند، سراغ فخر السادات موسوی و نوشتن کتاب «پاییز آمد» رفتم.» جعفریان که بیش از 20 سال در عرصه ادبیات پایداری قلم زده است و از اولین اثرش (از چنده لا تا جنگ) تا آخرین اثر او یعنی «پاییز آمد» ردی از پرداختن به موضوع نقش زنان در جنگ تحمیلی دیده می‌شود، می‌افزاید: «به‌نظر من 40 درصد آنچه درباره نقش زنان در جنگ بوده به رشته تحریر درآمده است که در میان آنها آثار خوب هم کم نیست. آنچه در این باره در بازار کتاب موجود است راجع به زنانی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با جنگ درگیر بودند. این اتفاق به‌خاطر این است که ما نگاه‌مان به شخصیت زن‌هایی که درگیر جنگ شدند مبتنی بر اعتقاد و ایدئولوژی است. یعنی ما سراغ زن‌هایی می‌رویم که همیشه الگو هستند؛ یا خودشان در بحث انتخاب همسرشان کاملاً اعتقادی رفتار کردند؛ با پاسدار یا بسیجی ازدواج کردند و با یک بینشی به سراغ آنها رفتند یا اگر خودشان به جنگ رفتند حتماً دارای بینش مذهبی و ایدئولوژی بودند. اما ما کمتر به سراغ زن‌هایی رفتیم که به‌طور ناخواسته درگیر جنگ شدند؛ یعنی یا مرزنشین بودند یا اینکه ازدواج کردند همسرشان به جبهه رفته و همسر جانباز، اسیر و آزاده یا شهید شده و آنها مجبور شدند با شرایط جدیدشان مبارزه کنند.»
مرجان قندی
خبرنگار
انتهای پیام/