جنجال پرتره «دختر نشسته» رضا عباسی

به گزارش گروه فرهنگی ایران آنلاین، ۲۵ اثر از دوره صفویه، زندیه و قاجاریه در حراج تهران چوب خورد؛ ۱۷ اثر آن به فروش رفت اما جنجال را پرتره صدساله «دختر نشسته» رضا عباسی به‌پا کرد. حراج پرتره دختر نشسته ، واکنش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را هم در پی داشت و این وزارتخانه حراج را غیر قانونی دانست. لیلا خسروی، مدیر اداره‌ کل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی با استناد به قانون حفاظت آثار ملی و فرهنگی مصوب ۱۳۰۹ و آیین‌نامه‌های اجرایی آن، فروش و خروج هرگونه آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال بدون اخذ مجوز از معاونت میراث فرهنگی را ممنوع و غیرقانونی دانسته و خواستار لغو فروش آثار شد. این درحالی است که روابط عمومی حراج تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» از صدور مجوز وزارت میراث فرهنگی برای حراج این آثار خبر می‌دهد.

مجوز میراث فرهنگی را داریم
به گفته محمود نورایی، این مجوز در تاریخ 6 بهمن ماه سال 1403 صادر و به امضای مدیر اداره‌ کل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی رسیده است.
نورایی می‌گوید: «ما یک مؤسسه فرهنگی و هنری هستیم که حراج برگزار می‌کنیم. ما در 21 دوره گذشته از وزارت ارشاد مجوز گرفتیم تا حالا هم هیچ مشکلی نداشتیم.
این دفعه هم از وزارت ارشاد مجوز گرفتیم، ارشاد به ما گفت که شما برای خرید و فروش این آثار(بالای 100 سال) باید مجوز میراث را داشته باشید. ما رفتیم مجوز میراث را هم گرفتیم.» او تاریخ صدور مجوز میراث را 6 بهمن سال 1403 اعلام می‌کند. به گفته نورایی، پای این مجوز به شماره 19543/14032503 را هم لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی امضا کرده است.
او می‌گوید: تمام آثار با مشخصات آن را برای میراث فرهنگی ارسال کرده‌ایم و آنها با پیوست آثار در همین مجوز، خرید و فروش این آثار را بلامانع اعلام کرده‌اند.

25 اثر بالای 100 سال
او تعداد آثار بالای صد سال را 25 اثر اعلام می‌کند و می‌گوید: از 100 اثر 25 اثر میراثی بود که 17 اثر آن به فروش رفت. به گفته نورایی این آثار متعلق به دوره صفوی، زندی و قاجاری است. به گفته او علاوه بر پرتره پرماجرای رضا عباسی تعدادی از آثار شاگردان او هم در این حراج چوب خورد و به فروش رفت. رضا عباسی هنرمندی از دوران صفوی است که به گفته نورایی شاگردان او تا دوره زندیه زنده بودند و در این حراج اثر داشتند.
 نورایی قانونی را یادآوری می‌کند که خرید و فروش آثار در داخل کشور (با مجوز میراث فرهنگی) مشکل ندارد، بلکه خروج این آثار از کشور مشکل دارد. او با توجه به صدور مجوز از سوی اداره کل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی، واکنش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ماجرا را ناشی از یک اشتباه می‌خواند و می‌گوید: ما هم این آثار را در داخل کشور و به یک ایرانی می‌فروشیم. بعداً اگر این آثار قرار شد از ایران خارج شود وزارت میراث می‌تواند جلوی آن را بگیرد. ما مجوز خروج این اشیا از کشور را که نگرفتیم!

اعتراض دقیقه نودی
به گفته نورایی، اداره کل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی دو ساعت قبل از برگزاری حراج خواستار خروج آثار میراث فرهنگی می‌شود. در صورتی که خبر حراج را 12 روز پیش برای رسانه‌ها فرستاده‌اند. او می‌پرسد: چرا در این 12 روز اعتراضی نکردند؟ عجیب نیست؟
نورایی در واکنش به این نکته که اعتراض برخی از رسانه‌ها به ورود میراث فرهنگی به ماجرا انجامید هم می‌گوید: تا زمانی که مدیرکل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی ورود نکرد، اعتراض رسانه‌ای وجود نداشت.
او می‌گوید: این آثار، آثار کاغذی است، گنج نیست که از زمین درآورده باشند. آثار کاغذی مثل نقاشی و کتاب است، یعنی دست آدم‌ها بوده و خرید و فروش شده است. همین الان هم خرید و فروش می‌شود. دقیقاً ما داریم کمک می‌کنیم که این خرید و فروش به صورت قانونی اتفاق بیفتد. او نقبی به سال 2018 می‌زند و می‌گوید:در این سال یک اثر از رضا عباسی، در حراج «ساتبیز» انگلیس به فروش رفت. چرا میراث فرهنگی تا الان آن اثر را برنگردانده است؟ در حالی که خروج آن غیر قانونی بود.

راهی برای جلوگیری از خروج اشیا
نورایی از حراج آثار تاریخی بالای 100سال در حراج تهران دفاع می‌کند و می‌گوید: اگر ما این کار را در داخل کشور نکنیم صاحب این اثر می‌تواند خیی راحت اثر را خارج از کشور بفروشد. آن وقت مجوزی هم از کسی نمی‌خواهد. الان کار قانونی انجام می‌شود. الان فروشنده و خریدار برای نهادهای نظارتی مشخص هستند. اگر دو سال دیگر این اثر از کشور خارج شود شما می‌توانید راحت از فردی که اثر را خریده است بازخواست کنید.

بــــرش

وزارت میراث فرهنگی صدور مجوز برای حراج تهران را تکذیب کرد
فاطمه داوری، سخنگوی معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به حراج تهران که گفته است از وزارت میراث فرهنگی مجوز دارد به «ایران» می گوید: در فرآیند درخواست مجوز حراج آثار فرهنگی تاریخی، اداره کل موزه ها در اولین مرحله، برگزاری حراج را منوط به اخذ مجوزهای مربوطه (۶بهمن) و در مرحله بعد درخواست ارسال اطلاعات حقوقی برگزار کننده و اطلاعات آثار (۱۵بهمن) را برای بررسی موضوع نموده است و در نهایت مجوزی از سوی اداره کل موزه ها صادر نشده است.

زهرا کشوری- دبیر گروه زیست بوم