همراه با مذاکرات مسقط؛
مذاکرات مسقط؛ چشم‌انداز و چالش‌های پیش رو/ اطلاع رسانی سریع را خودتان به دست بگیرید/ رویترز: مذاکرات درباره موضوع هسته‌ای است
گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا با حضور وزیر خارجه عمان در بعد از ظهر برگزار خواهد شد. ریاست هیات ایرانی بر عهده عراقچی و ریاست هیات آمریکایی با «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه ایالات متحده در امور غرب آسیاست.
ایران آنلاین: خبرگزاری «شینهوا» چین می‌نویسد، عمان روابط دوستانه دیرینه‌ای با هر دو طرف یعنی واشنگتن و تهران دارد و در زمان‌های بحران بارها نقش میانجی بی‌طرف را ایفا کرده است، در اوایل سال ۲۰۲۰ که ایران و آمریکا تا آستانه رویارویی نظامی آشکار پیش رفتند، عمان به‌صورت محرمانه وارد عمل شد و با تسهیل ارتباطات پنهانی میان دو طرف به کاهش تنش کمک کرد.
به گزارش ایرنا، این خبرگزاری در ادامه نوشت: تنش‌های دیرینه میان ایالات متحده و ایران بار دیگر به کانون توجه بازگشته‌اند، چرا که دو طرف خود را برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم سطح‌بالا آماده می‌کنند؛ مذاکراتی که قرار است روز شنبه ۲۳ فروردین در مسقط پایتخت عمان برگزار شود.
در حالی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده، این روند را «گفت‌وگوی مستقیم» توصیف کرده، ایران بر غیرمستقیم بودن مذاکرات و میانجی‌گری طرف‌های ثالث تأکید دارد. در ادامه آنچه تاکنون روشن است و آنچه هنوز نامشخص مانده را مرور می‌کنیم:
چه اتفاقی افتاد؟
اخیرا ترامپ اعلام کرده است که ایالات متحده و ایران در حال انجام مذاکرات «مستقیم» درباره برنامه هسته‌ای ایران هستند. اما سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، تأیید کرده که مذاکرات غیرمستقیم و سطح‌بالا در عمان برگزار خواهد شد. به گفته رسانه‌های ایرانی، عراقچی و استیو ویتکوف، نماینده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه، سرپرستی هیأت‌های دو کشور را بر عهده خواهند داشت.
این تحولات پس از آن رخ می‌دهد که ترامپ در ماه گذشته، خواستار برگزاری مذاکرات مستقیم هسته‌ای شد و در عین حال هشدار داد که در صورت شکست دیپلماسی، گزینه‌های نظامی همچنان روی میز باقی خواهند ماند، هشداری که تنش‌ها در منطقه را افزایش داد. در واکنش، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران روز ۳۰ مارس اعلام کرد که تهران از طریق پیامی که از مسیر عمان منتقل شده، پیشنهاد گفت‌وگوی مستقیم را رد کرده، اما همچنان مشروط به رفتار واشنگتن برای مذاکرات غیرمستقیم آمادگی دارد.
چرا عمان؟
عمان روابط دوستانه دیرینه‌ای با هر دو طرف یعنی واشنگتن و تهران دارد و در زمان‌های بحران بارها نقش میانجی بی‌طرف را ایفا کرده است. در اوایل سال ۲۰۲۰، پس از ترور سردار قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده، دو کشور تا آستانه رویارویی نظامی آشکار پیش رفتند. در آن مقطع، عمان به‌صورت محرمانه وارد عمل شد و با تسهیل ارتباطات پنهانی میان دو طرف به کاهش تنش کمک کرد.
فراتر از روابط ایران و آمریکا، عمان در حل‌وفصل بسیاری از بحران‌های منطقه‌ای نیز نقش داشته است. این کشور میزبان هیأت‌های یمنی در تلاش برای پایان دادن به جنگ یمن بوده و از سال ۲۰۲۲ در رسیدن به آتش‌بس ضمنی در آن کشور نقش داشته است. در آوریل ۲۰۲۳، هیأت‌هایی از عمان و عربستان به صنعا رفتند تا با رهبران حوثی گفت‌وگو کنند. عمان همچنین در بحران سوریه، شکاف دیپلماتیک خلیج فارس و تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان، نقش پل ارتباطی را ایفا کرده است.
چشم‌انداز مذاکرات چیست؟
نویسنده این گزارش در ادامه ادعا می کند که اگرچه آغاز مذاکرات گامی مثبت به‌شمار می‌آید، اما با چالش‌هایی بزرگ روبه‌روست؛ نخست، فضای منطقه‌ای به‌شدت ناپایدار است. درگیری‌ها در غزه، ناآرامی‌ها در لبنان و اختلال در مسیرهای کشتیرانی در دریای سرخ، همگی به چشم‌اندازی امنیتی آشفته و غیرقابل پیش‌بینی دامن زده‌اند. هرگونه نقطه اشتعال می‌تواند تلاش‌های دیپلماتیک را از مسیر خارج کرده یا منجر به تشدید ناخواسته تنش‌ها شود.
دوم، ایران همچنان نسبت به نیت‌های ایالات متحده بی‌اعتماد است. خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و اعمال تحریم‌های گسترده، اعتماد متقابل را از میان برده‌اند. حتی با وجود تلاش‌های واشنگتن برای ازسرگیری تعامل، تهران نگران آن است که وارد روندی شود که ممکن است دوباره از سوی آمریکا لغو شود.
اکنون همه نگاه‌ها به مسقط دوخته شده؛ جایی که این گفت‌وگوها یا می‌توانند به کاهش تنش‌ها کمک کنند یا تنها محدودیت‌های دیپلماسی کنونی را آشکار سازند. در حالی که ایران درِ مذاکره را باز نگه داشته، خواهان شفافیت و تعهد است. فعلاً این روند بسیار شکننده است و سرنوشت آن نه‌تنها به چگونگی مدیریت اختلافات متقابل از سوی دو کشور بستگی دارد، بلکه به میزان توانایی‌شان در تطبیق با جریان‌های پرآشوب ژئوپلیتیک خاورمیانه نیز وابسته است.
***
ابطحی خطاب به تیم مذاکره کننده: اطلاع رسانی شفاف و سریع را خودتان به دست بگیرید
یک فعال سیاسی اصلاح طلب، ضمن آرزوی موفقیت برای تیم مذاکره کننده ایرانی در گفت وگو های غیر مستقیم با آمریکا، خواستار اطلاع رسانی شفاف و سریع از روند انجام مذاکرات شد.
حجت الاسلام و المسلمین سید محمدعلی ابطحی در پاسخ به توئیت اسماعیل بقائی که خبر از عزیمت هیئت ایرانی به عمان داده بود، در شبکه ایکس نوشت:
«دست خدا و حمایت جمعیِ مردم ایران بدرقه راهتان.
لطفا اطلاع رسانی شفاف، پر حجم و سریع را خودتان به دست بگیرید. نگذارید افکار عمومی مردم ایران دچار جنگ های روانی این و آن شود.»
***
مذاکرات مسقط؛ آزمونی برای اثبات جدیت آمریکا در اجرای تعهدات
دیپلمات پیشین ایران معتقد است مذاکرات عمان راهی است برای این‌که ثابت کرده باشیم فرصتی داده شده و این آزمونی برای اثبات جدیت آمریکا برای اجرای تعهداتش است.
«سید علی سقائیان» در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان اظهار داشت: مذاکرات پیش رو در مسقط شاید با توجه به تبلیغاتی که طرف آمریکایی از آن استفاده کرده و به زعم برخی، مذاکرات بسیار مهم و حساسی باشد اما برای جمهوری اسلامی ایران مذاکره بار اول نیست و با توجه به سوابقی که از مذاکره با طرف آمریکایی داریم، ایران توقع دارد که به‌رغم همه بدقولی‌های آن‌ها تا به امروز، این بار به گفتار خود جامه عمل بپوشانند.
وی تصریح کرد: ریاست هیات ایرانی در این مذاکرات به عهده دکتر عراقچی است که تجربه بسیار کافی در رابطه با مذاکره مستقیم با طرف آمریکایی دارد و این شاید موقعیت بسیار سختی برای دکتر عراقچی نباشد، چون این آمریکاست که بایستی ببینیم برای رضایتمندی ایران چه دستاوردی را روی میز مذاکره خواهد گذاشت.
این دیپلمات پیشین ایرانی همچنین بیان کرد: ما چندین مذاکره مختلف و مهم با طرف آمریکایی چه با واسطه‌ها و یکبار هم به طور مستقیم در برجام در دولت دکتر روحانی انجام شد. اولین دور مذاکره در رابطه با توافق الجزایر بود که در ارتباط با گروگان‌ها و برخلاف تعهد و وعده و وعیدی که طرف آمریکایی داد، کمتر به وعده‌های خود عمل کرد.
سقائیان ادامه داد: در برجام نیز شاهد بودیم که به‌رغم اجرای تمامی تعهدات برجامی توسط ایران، این آمریکا بود که به تعهدات خود عمل نکرد و ترامپ در شروع دولت خود موافقتنامه را در مقابل دوربین‌ها پاره کرد.
وی تصریح کرد: این مذاکرات راهی است برای این‌که ثابت کرده باشیم فرصتی داده شده و این آزمونی برای اثبات جدیت آمریکا برای اجرای تعهداتش است. فراموش نکنیم که ایران همان‌طور که اهل گفت‌وگوست، خوب می‌تواند و توان و اقتدار این را دارد که از خود به خوبی و به موقع دفاع کند.
***
رویترز: مذاکرات ایران و آمریکا تنها درباره موضوع هسته‌ای است
رویترز گزارش داد: مذاکرات ایران و آمریکا که قرار است تنها بر سر برنامه هسته‌ای تهران باشد، در حالی آغاز می‌شود که پیشرفت در این روند می‌تواند بر کاهش تنش‌های منطقه تاثیر بگذارد.
به گزارش ایسنا، جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا امروز (شنبه) در مسقط، پایتخت عمان با هدف آغاز سریع مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای تهران در سطح بالا گفت‌وگو خواهند کرد.
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران که با «اختیارات کامل» در چارچوب دستورالعمل ابلاغی به مسقط رفته و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور غرب آسیا سرپرستی هیات‌های ایرانی و آمریکایی حاضر در این رایزنی‌ها را بر عهده خواهند داشت.
طبق گزارش رویترز، ایران در حالی محتاطانه به این مذاکرات نزدیک می‌شود که تردیدهایی درباره توافق با کشوری وجود دارد که پیشتر در سال ۲۰۱۸ به‌رغم اجرای تعهدات خود، به‌طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد؛ توافقی که پس از بیش از ۲ سال مذاکرات مستمر میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد و به تصویب شورای امنیت سازمان ملل نیز رسید.
در حالی‌که هر یک از طرفین در مورد شانس پیشرفت صحبت کرده‌اند اما در مورد اختلافی که بیش از دو دهه است، ادامه دارد.
خبرگزاری رویترز افزود: نشانه‌های پیشرفت، می‌تواند به کاهش تنش‌ها در منطقه‌ای کمک کند که به‌ویژه از سال ۲۰۲۳ با جنگ‌های غزه و لبنان، درگیری‌ها در دریای سرخ، سقوط دولت در سوریه و افزایش سطح درگیری میان ایران و اسرائیل متشنج بوده است.
یک مقام ایرانی در گفت‌وگو با رویترز درباره مذاکرات امروز در عمان خاطرنشان کرد: مدت مذاکرات که فقط در مورد موضوع هسته‌ای خواهد بود، به جدیت و حسن نیت طرف آمریکایی بستگی دارد.
جمهوری اسلامی ایران مذاکره درباره قابلیت‌های دفاعی خود، مانند برنامه موشکی را رد کرده است.
۲ کشور در حالی قرار است در مسقط درباره برنامه هسته‌ای ایران به گفت‌وگو بپردازند که این برنامه در سال‌های اخیر گسترش قابل توجهی داشته است.
مقامات ایران بارها هر گونه اتهام علیه ماهیت برنامه هسته‌ای این کشور را رد کرده و تاکید می‌کنند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز است و تهران هرگز به دنبال دستیابی به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای نیست.
انتهای پیام/