حسین نوروزی -پژوهشگر مطالعات هنر در یادداشتی نوشت: در میان سنتها و آیینهای ملی ایران، یلدا جایگاهی ویژه دارد؛ جایگاهی که نه از دل آییننامهها و نهادهای رسمی، بلکه از بطن زیست روزمره مردم برآمده است. یلدا شبی است که در آن، طبیعت، زمان، خانواده و زبان در نقطهای مشترک به هم میرسند. شبی که تاریکی به نهایت خود میرسد تا امکان درک روشنایی، نه فقط بهعنوان پدیدهای طبیعی، بلکه بهمثابه مفهومی انسانی و فرهنگی، فراهم شود. همین معناست که یلدا را از یک «مناسبت تقویمی» فراتر میبرد و به تجربهای زنده در حافظه جمعی ایرانیان بدل میکند.
شب یلدا (یا چله) فقط یک مناسبت تقویمی نیست، پدیدهای اجتماعی ـ فرهنگی است؛ پدیدهای که مجموعهای از رفتارها، نمادها، باورها و تعاملات را در خود دارد.