در شرایطی که سیاست خارجی ایران در دولت چهاردهم بر محور «تعمیق روابط با همسایگان» صورتبندی میشود، اهمیت ژئوپلیتیک پیرامون کشور بیش از هر زمان دیگری خود را نشان میدهد؛ اهمیتی که به باور بهادر زارعی دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، نه یک راهحل مقطعی ناشی از محدودیتهای اقتصادی، بلکه بهترین و پایدارترین مسیر است.
سعید خطیبزاده، معاون وزیر امور خارجه گفت: امروز، پنج ماه بعد، همچنان منطقه دچار آشوب است و همچنان جهان شاهد روندهایی است؛ روندهایی که همان نظامیگری مفرط و امنیتیشدن همه امور است. ما در امنیتیترین دوران پس از جنگ جهانی دوم بهسر میبریم.
انتخابات پارلمانی ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵ عراق در حالی برگزار شد که این کشور پس از تجربه اعتراضات ۲۰۲۱، بنبست ۱۱ماهه و خروج مقتدی صدر از صحنه سیاست، وارد دورهای از رکود سیاسی–اجتماعی شده بود. برخلاف انتظارها، مشارکت بالای ۵۶ درصدی یعنی بسیار بیشتر از مشارکت ۴۱ درصدی انتخابات ۲۰۲۱ نشان داد که جامعه عراق دوباره به صندوق رأی رجوع کرده است.
مدیر اجرایی مؤسسه امنیت ملی و جهانی دانشگاه فلوریدا در برنامه یوتیوبی «محورمقاومت»، با تأکید بر فرهنگ و تمدن هزارساله ایران، توضیح داد که ایران نه فقط بر پایه توان نظامی یا اقتصادی، بلکه به واسطه استقامت تاریخی و تابآوری اجتماعی، جایگاه منطقهای خود را حفظ کرده است.
نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی با تاکید بر نقش کلیدی پارلمانها در تدوین سیاستهای مردم محور، گفت: پارلمانها باید معماران صلح باشند، نه تماشاگران جنگ و نقش آنها تنها در تصویب قوانین داخلی خلاصه نمیشود.
کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا با اشاره به تفاوتهای گفتمانی میان ایران و کشورهای عربی، تأکید کرد که سیاست منطقهای ایران با حفظ اصول بنیادین، وارد مرحلهای از تعدیل هوشمندانه شده است؛ رویکردی که هدف آن کاهش تنشها و تقویت دیپلماسی در چارچوب حفظ قدرت ملی است.
معاون وزیر خارجه ایران گفت : جنگ تجاوزکارانه ۱۲ روزه علیه ایران آزمایشگاه واقعی برای تست بسیاری از گزارههای معیوبی بود که رژیم اسراییل و ایرانستیزان طی سالها برای انحراف شناختی و ادراکی مخاطبان از طریق رسانههای جریان اصلی به افکار عمومی میفروختند.
کنفرانس اخیر «منامه» به صحنه تازهای از تحول در رویکرد اعلامی کشورهای غرب آسیا بدل شد؛ جایی که برای اولینبار شماری از کشورهای عربی از جمله عمان، قطر و بحرین روایت غربی مبنی بر تهدید بودن ایران را به چالش کشیدند.
ایران بر اساس تجربههای پیشین، همواره بر همکاری و تعامل سازنده با کشورهای منطقه تأکید کرده و باور دارد که تحقق امنیت و ثبات پایدار در منطقه، نیازمند درک متقابل و رعایت شرایط متوازن است.
ویلیام کلیولند در کتاب خود مینویسد؛ در قرن شانزدهم، سرزمینهای مرکزی جهان اسلام که از گزند حملات مغول ویران شده بودند، بار دیگر به وحدت سیاسی و شور و نشاط فرهنگی دست یافتند. در این دوران، ترکیبی از امپراطوریهای سترگ شکل گرفت: امپراطوری مغولی دهلی در شرق، امپراطوری صفوی ایران در مرکز و امپراطوری عثمانی در غرب.
امید بابلیان_ کارشناس مسائل هند در یادداشتی نوشت: در امتداد موجها، جایی که مسیرهای دریایی از دیرباز پیوندهای پایدار میان سرزمینها را شکل دادهاند، رابطه ایران و هند همچنان جایگاهی فراتر از همکاریهای معمول میان دو دولت دارد.
در جریان همایش گفتوگوی منامه ۲۰۲۵، بدر بن حمد البوسعیدی وزیر خارجه عمان تأکید کرد که امنیت پایدار در منطقه با سیاستهای انزوا، مهار یا حذف بازیگران کلیدی حاصل نمیشود. او با اشاره به نقش ایران در ثبات منطقهای، خواستار مشارکت همه کشورها از جمله ایران، عراق و یمن در چارچوبی امنیتی و غیرالزامآور شد. البوسعیدی همچنین اقدامات نظامی اسرائیل علیه ایران را نقض آشکار قوانین بینالمللی دانست و از دیپلماسی فراگیر به عنوان تنها راه تحقق صلح و توسعه منطقهای دفاع کرد.
«ایران و عربستان هر دو از منابع عظیمی برخوردارند؛ بهجای انتقال این منابع به خارج، میتوانند با ایجاد یک زیستبوم مشترک و سودمند، در حوزههای اقتصادی، تجاری، سرمایهگذاری و فناوری همکاری کنند.»
پروفسور هُدا رزاق، جامعهشناس سیاسی برجسته و استاد تمام دانشگاه لبنان، در گفتوگو با روزنامه ایران، تحلیل خود را از پیچیدگیهای رویدادهای اخیر منطقه، از جمله جنگ ۱۲ روزه تحمیلی علیه ایران و پیامدهای گسترده آن بر امنیت منطقهای و جهانی را روشن میکند.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: آمریکا، ایران را مانع اصلی تحقق اهداف خود در غرب آسیا میداند و برای حذف نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی، سه محور قدرت هستهای، موشکی و منطقهای ایران را نشانه رفته است.
سفیر اسبق ایران در کویت در گفتوگو با روزنامه «ایران»، با اشاره به تحولات اخیر در غزه و موضعگیری جمهوری اسلامی ایران، تأکید کرد که تهران با پرهیز از مداخله مستقیم و حفظ آمادگی کامل دفاعی، در پی طراحی ابتکارهای مستقل برای آینده نظم منطقهای است. وی این رویکرد را «دیپلماسی صبر فعال» خواند که هدف آن حفظ مشروعیت منطقهای و پرهیز از بازی در زمین دیگران است.
روابط ایران و کشورهای عربی در منطقه خلیج فارس، همواره ترکیبی از همکاری و رقابت بوده است؛ اما تحولات اخیر، از جمله تجاوز رژیم اسرائیل و جنگ ۱۲روزه، ضرورت شکلگیری یک نظم امنیتی منطقهای و مشارکتی را بیش از پیش برجسته کرده است.
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی_ استاد دانشگاه و صاحبنظر سیاست خارجی در یادداشتی نوشت: روابط ایران و کشورهای عربی در طول تاریخ بهویژه پس از انقلاب همواره بر اساس الگوهای متنوعی از تعامل شکل گرفته است.
در بحبوحه تلاشهای بینالمللی برای پایان دادن به جنگ غزه، وزیر خارجه آلمان با سفر به کشورهای خلیج فارس، به دنبال رایزنی درباره طرح صلح ترامپ و تحکیم روابط اروپا با منطقه است.
رئیسجمهور آمریکا در مصاحبهای تازه مدعی شد که طرح ۲۰ بندیاش میتواند به جنگ غزه پایان دهد و صلح فراگیر برقرار کند؛ ادعایی که با واکنشهای محتاطانه و تردیدآمیز از سوی رهبران اروپایی مواجه شده است.