سازماندهی و مدیریت، کلید حل بحران
تجربه جهانی مقابله با هولیگانیسم
رفتارهای هواداران فوتبال ایران در هفته‌های اخیر و بویژه حواشی جدال حساس پرسپولیس و تراکتور، صحبت‌های زیادی را در خصوص لزوم کار فرهنگی در ورزش کشور ایجاد کرده است. برخی از صاحب نظران و افراد در فضای مجازی، بازنگری در فرهنگ هواداری در فوتبال ایران را کلید حل این مشکلات دانسته‌اند و برخی دیگر، فرهنگ هواداری مسموم این روزهای کشور را ناشی از(احتمالاً) فرهنگ عمومی کشور می‌دانند. در اینکه فرهنگ هواداری هر کشوری، به ارتباط به فرهنگ عمومی آن کشور نیست هیچ شکی وجود ندارد اما در ارتباط با بحث رفتارهای ناهنجار و تخریب‌گرایانه در بین هواداران فوتبال، نمی‌توان همه چیز را به جغرافیا و فرهنگ عمومی مردم یک کشور ارتباط داد.
هولیگانیسم یا همان پدیده رفتارهای ناهنجار در بین هواداران، یکی از بزرگ‌ترین معضلات فوتبال جهان از قرن بیستم به این سمت بوده و حتی در پیشرفته‌ترین جوامع و کشورها نیز مشاهده شده است.
در برخی از موارد خاص هولیگانیسم در کشورهای اروپایی، شاهد شکل‌گیری گروه‌های هواداری خاص در کشورهای مختلف هستیم که مقصود آنها از حضور در ورزشگاه‌ها و اطراف آن نه تشویق تیم خودی، که ایجاد یک فرقه خاص برای ایجاد درگیری و دعوا و تخلیه کردن انرژی در قالب گروه‌های هواداری فوتبال است.
در کتابی به نام «دیوانه‌های فوتبال»، شرح مختصری از هولیگانیسم فوتبال از زمان ظهور فرهنگ‌های ابتدایی بازی فوتبال در لندن تا سال‌های پس از آن در کشورهای مختلف از جمله کشورهای شرق اروپا، برزیل و ترکیه نوشته شده است.
در این کتاب، شاهد روایت‌هایی خاص از تشکیلات هواداری مخوف در کشورهای مختلف هستیم که شرایط عجیب هواداری در کشورها را نشان می‌دهد. به طور مثال نویسنده کتاب، در صربستان با هوادارانی ملاقات کرده که به جنایت جنگی متهم بودند، در هلند از ترس جانش از دست هواداران گریخته، در ترکیه مجبور به فرار از دست پلیس شده و در برزیل، هدف شلیک قرار گرفته است.
وجود داشتن این مسائل در کشورهای دیگر، اتفاقات رخ داده در فوتبال ایران و رفتار ناشایست در دیدار تراکتور و پرسپولیس را توجیه نمی‌کند، اما باید به این موضوع توجه کرد که هولیگانیسم، در تمام نقاط جهان وجود دارد و می‌توان از تجربیات مدیریتی در این کشورها برای بهبود شرایط ورزشگاه‌ها استفاده کرد.
باشگاه‌های انگلیسی از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۴، در هفت دوره از هشت دوره جام باشگاه‌های اروپا به قهرمانی رسیدند اما هولیگانیسم و رفتارهای مخرب تماشاگران انگلیسی در مسابقات داخلی و بین‌المللی، فوتبال این کشور را تحت‌الشعاع قرار دارد. درگیری هواداران در فاجعه معروف هیسل در بازی لیورپول و یوونتوس پیش از فینال جام باشگاه‌های اروپای ۱۹۸۵ در بلژیک، منجر به تخریب ورزشگاه و کشته شدن ۳۹ تماشاگر در این مسابقه شد. در نتیجه این اتفاق، تیم‌های انگلیسی پنج سال و لیورپول شش سال از حضور در مسابقات اروپایی محروم شدند و انگلیس که بالاترین شانس را برای میزبانی یورو ۱۹۸۸ داشت، رقابت میزبانی را به آلمان غربی واگذار کرد. در نتیجه اتفاقات ورزشگاه هیسل، ۱۴ هوادار بریتانیایی توسط دادگاهی در بلژیک به سه سال حبس محکوم شدند و این شرایط، باعث اقدام جدی دولت انگلیس برای بهبود شرایط ورزشگاه‌های این کشور شد.
به این اتفاقات، کشته شدن ۵۶ نفر در جدال بردفورد و لینکلن سیتی در سال ۱۹۸۵ و درگذشت ۹۷ هوادار در بازی لیورپول و ناتینگهام فارست سال ۱۹۸۹ را هم اضافه کنید. مارگارت تاچر نخست‌وزیر وقت بریتانیا، طرفدار جدی فوتبال نبود اما هولیگانیسم در ورزشگاه‌ها، داشت به یک فرهنگ عمومی برای مردم انگلیس تبدیل می‌شد و به همین دلیل، اقداماتی جدی برای بهبود شرایط ورزشگاه‌ها صورت گرفت.
برای پایان دادن به این جریانات، انگلیسی‌ها تصمیم به استفاده از تکنولوژی‌ها و وسایل مدرن گرفتند. تجهیز ورزشگاه‌ها با دوربین مداربسته، افزایش نیروهای پلیس، ممنوعیت ورود مشروبات الکلی به ورزشگاه‌ها و حذف کردن فنس‌های جدا کننده در ورزشگاه‌ها، از اقدامات اصلی برای پایان دادن به هولیگانیسم در ورزشگاه‌ها بود.
هولیگانیسم در انگلیس با توجه به سابقه تاریخی آن در جامعه انگلیس و ریشه داشتن آن در ورزشگاه‌های فوتبال، از سوی رسانه‌ها یک «سرطان» غیرقابل درمان توصیف شده بود اما با اقدامات مدیریتی مناسب، این رفتارها به طور گسترده‌ای کاهش یافت.
در سال ۱۹۹۰، باشگاه‌های انگلیسی به مسابقات فوتبال اروپا بازگشتند و منچستریونایتد در سال ۱۹۹۱، میزبان شایسته‌ای برای رقابت‌های جام یوفا بود. از میان مصوبات ضد هولیگانیسم در بریتانیا می‌توان به «قانون امنیت زمین‌های ورزشی» مصوب سال ۱۹۷۵ «قانون رویدادهای ورزشی» مصوب ۱۹۸۵، قانون «مبارزه با بی‌نظمی عمومی» مصوب ۱۹۸۶، قانون «امنیت آتش سوزی و اماکن ورزشی» مصوب سال ۱۹۸۷، قانون «تماشاچیان فوتبال» مصوب ۱۹۸۹، قانون «جرایم فوتبال» مصوب ۱۹۹۱، قانون «عدالت جنایی» مصوب ۱۹۹۴، قانون «ممنوعیت سفر هولیگان‌های شناخته شده» مصوب ۱۹۹۸ و «قانون مقابله با بی‌نظمی در فوتبال» مصوب سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ اشاره کرد. همچنین آغاز شکل جدید و امروزی لیگ برتر انگلیس در سال ۱۹۹۲ با شکل پخش تلویزیونی متفاوت و طراحی جدید ورزشگاه‌ها، به کاهش هولیگانیسم در ورزشگاه‌ها کمک کرد و اکثریت هواداران افراطی و اعضای تشکیلات هواداری خاطی، محلی دور از ورزشگاه را برای درگیری با رقبا در نظر می‌گرفتند.
این اقدامات را نمی‌توان پایان هولیگانیسم در بریتانیا یا هر کشور دیگری در نظر گرفت اما به هر شکل، نقش اقدامات مدیریتی سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی شده، در کاهش اتفاقات مخرب در ورزشگاه‌ها کتمان‌ناپذیر است و مطالعه اقدامات کشورهای مختلف، می‌تواند به خوبی به مدیران ورزش و فوتبال ایران در کاهش رخدادهای اینچنینی در فوتبال کشور کمک کند. در حال حاضر، محرومیت هواداران از حضور در ورزشگاه‌ها، یکی از راهکارهای ساده و دم دستی برای پایان دادن موقتی به این اتفاقات به نظر می‌رسد اما برنامه‌ریزی و مدیریت در بلندمدت، آن چیزیست که بیشترین کمک را به فرهنگ هواداری در کشور می‌کند.
انتهای پیام/