اصناف پردرآمد چقدر مالیات دادند؟

به گزارش ایران؛ مونا توسلی، آگاهی از سهم اصناف و صاحبان مشاغل از کل مالیات پرداختی مودیان در کشور همواره از موضوعات بحث برانگیز در نظام مالیاتی است که هم مورد توجه رسانه ها و هم مورد مطالبه مردم بوده است.

علاوه بر آن، اخذ مالیات واقعی و عادلانه از اصناف و مشاغل به طور کلی و مشاغلی همچون پزشکان، آهن‌فروشان، طلافروشان، وکلا، آرایشگاه‌های زنانه، بنگاه‌های املاکی و رستوران‌داران به عنوان بزرگترین مشاغل خاص با فرار مالیاتی بالا نیز رویکرد نظام مالیاتی کشور به ویژه در دوران تحولی محسوب می شود.

این موضوع بهانه ای شد تا با دریافت جدیدترین آمار و ارقام از سازمان امور مالیاتی کشور به بررسی وضعیت مالیات ابرازی اصناف پردرآمد بپردازیم.

بررسی وضعیت مالیات ابرازی اصناف پردرآمد برای عملکرد سال 1401 نشان می دهد صنف بنگاه های املاک در این سال به طور میانگین 7 میلیون تومان مالیات ابراز کردند که رقم بسیار پایینی محسوب می شود. وضعیت صنف وکلا اندکی بهتر است. مالیات ابرازی این صنف در سال 1401 به طور میانگین 13 میلیون تومان بوده است.

مالیات ابرازی صنف طلا و جواهر نیز در همین سال به طور میانگین 52 میلیون تومان بود که نسبت به سال های گذشته افزایش قابل توجهی داشته است. اما صنف آهن فروشان نیز در سال 1401 به طور متوسط حدود 35 میلیون تومان مالیات ابراز کردند که این رقم در مقایسه با درآمد بالای این صنف جای تامل دارد.

دندانپزشکان و پزشکان نیز علی رغم کسب درآمدهای بعضا نجومی به ترتیب به ابراز 69 و 64 میلیون تومان مالیات بسنده کردند. مقایسه این ارقام با عملکرد سال 1400 این اصناف نیز جالب توجه است.

به طوری که سرانه مالیات ابرازی پزشکان در این سال 22.3 میلیون تومان و این رقم برای دندانپزشکان 16.4 میلیون تومان بوده است.

همچنین مالیات ابرازی سال 1400 طلافروشان 6.7 میلیون تومان و برای صنف آهن فروشان نیز 12.3 بوده است. وکلا و بنگاه های املاک نیز حدود 1 تا 2 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده بودند.

نگاهی به سرانه مالیات اصناف پردرآمد و مالیات ابرازی آنها در سالهای 1401 و 1402 نشان می دهد شکاف مالیاتی در این اصناف مشهود است.

به طور مثال بین مالیات ابرازی بنگاه های املاک با میانگین 7 میلیون تومان و صنف طلافروشان با میانگین 52 میلیون تومان فاصله قابل توجهی وجود دارد. همچنین بررسی این آمار و ارقام حکایت از این مطلب دارد که رویکرد سازمان امور مالیاتی کشور که بر هوشمندسازی نظام مالیاتی و اشراف اطلاعاتی شکل گرفته در سالهای گذشته منجر به افزایش شفافیت نسبی در حوزه مالیات فعالان اقتصادی شده و مودیان با سطح درآمدی بالا، به صورت قابل ملاحظه ای در ابراز درآمدهای خود واقعی تر عمل کرده اند هر چند هنوز تا رسیدن به ارقام واقعی فاصله وجود دارد.

به طور کلی می توان گفت با وجود اینکه اصناف بیشترین تعداد مودیان را شامل می شوند اما این قشر سهم بالایی در تامین درآمدهای مالیاتی کشور ندارد. در سال 1402 سهم مالیات بر درآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی تنها 6 درصد بوده است، در حالی که مشاغل سهم ۲۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور دارند.

همچنین مجموع مالیات دریافتی از مشاغل در سال های اخیر نصف مالیات دریافتی از حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی برآورد شده است. به طور مثال اصناف در سال 1402 مجموعا 51 هزار میلیارد تومان مالیات پرداخت کردند در حالی که جمع مالیات پرداختی کارکنان بخش عمومی و خصوصی در این سال 81 هزار میلیارد تومان بوده است.

محمدهادی سبحانیان، رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور در این رابطه می‌گوید: بیش از ۵۰ درصد مالیات اصناف و مشاغل صفر مطلق است و 40 درصد آنها نیز زیر 20 میلیون تومان پرداخت کرده‌اند. همچنین حدود یک درصد اصناف و مشاغل ۵۰ درصد مالیات این حوزه را می‌پردازند که این آمار حاکی از این است که رویکرد نظام مالیاتی مالیات ستانی از دانه‌درشت‌ها بوده است. 

گفتنی است متوسط مالیات مشاغل و اصناف نیز در سال 1402 حدود 5 میلیون تومان برآورد شده است. بیش از 86 درصد از مودیان مالیاتی استفاده کننده از تبصره ماده 100 بابت عملکرد سال 1401، مالیاتی پرداخت نمی کنند و یا کمتر از 10 میلیون تومان می پردازند این در حالی است که سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال 1402، حدود 10 میلیون تومان بوده است. به عبارت دیگر تنها 14 درصد از مشاغل در سال 1402 برای (عملکرد  سال 1401) مالیاتی بیش از 10 میلیون تومان پرداخت کرده اند. توجه به همین آمار و ارقام، جای گله‌ای برای اصناف به جهت شکایت از میزان مالیات پرداختی ایشان باقی نمی گذارد.  

علی رغم سهم پایین مشاغل از پرداخت مالیات در کشور اما سازمان امور مالیاتی کشور در سال های اخیر مشوق‌ها، معافیت ها و تسهیلات قابل توجهی برای این قشر در نظر گرفته است.

افزایش سقف معافیت مالیات اصناف از 47 میلیون تومان در سال 1402 به 144 میلیون تومان در سال 1403، اجرای تبصره ماده (100) قانون مالیات های مستقیم، استقرار میزهای خدمت جهت آگاهی بخشی و پاسخگویی به سوالات ایشان، استفاده از ضرایب کاهشی مالیات بر ارزش افزوده و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ماده ۲۵۱ مکرر از جمله اقدامات دولت به ویژه در سال های اخیر در جهت تسهیل امر پرداخت مالیات فعالان اقتصادی و باز کردن گرهی از مشکلات ایشان بوده است که انتظار می رود صاحبان مشاغل با استفاده صحیح و موثر از فرصت های پیش رو، نقش واقعی تر و پویاتری در غنا بخشیدن به اقتصاد کشور ایفا نمایند.