پر کردن جای خالی نقش‌آفرینی فرهنگی ایران
رقیه سادات‌موسوی
کارشناس فرهنگی
نقش‌آفرینی فرهنگی همراه با تبلیغات رسانه‌ای گسترده در یک سال گذشته، زمین بازی کشورهای مختلف منطقه بوده است. شیخ‌نشین‌های امارات نمایشگاه اکسپویی با تبلیغات جهانی برپا کردند؛ کشور قطر میزبان جام جهانی بود و به بهانه جام جهانی همه نیروهایش را در خدمت به نمایش درآوردن تصویر و نمایه جدید خود قرار داد؛ عربستان نیز همه زورش را می‌زند که در چشم‌ترین و مدرن‌ترین کشور منطقه باشد؛ برگزاری جشنواره‌های مختلف فیلم و موسیقی با حضور ستارگان جهانی و منطقه‌ای فیلم و موسیقی مانند جشنواره فیلم دریای سیاه، همزمان با بازی‌های جام جهانی قطر یکی از بندهای سناریوی عربستان سعودی نوین است. رژیم صهیونیستی جدای از لابی فعالش علیه ایران، مسیر عادی‌سازی روابط را نرم و در انجام رویدادهای فرهنگی و حضور در رویدادهای دیگر کشورهای عربی تعریف کرده است. حتی کشور عراق نیز سعی کرد در این راهبرد جدید جا نماند و با میزبانی جام فوتبال کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بعد از مدت‌ها از منظری غیر از سیاست و جنگ دیده شد. با وجود کنش‌گری‌های مختلف و نبود ایران در این عرصه‌ها و همچنین انتشار گسترده اخبار پرونده هسته‌ای ایران انتظار می‌رود که رسانه‌ها کدام کشور را مخل آسایش منطقه معرفی کنند؟!
ایران در ماه‌های اخیر مورد هجمه همه‌جانبه بود و فرهنگ، پاشنه آشیل تمام هجمه‌ها بود و هست. نمادهای فرهنگی عامل هویت ملی و همبستگی ملت‌هاست؛ پرچم، سرود ملی و نقطه عطف‌های تاریخی در این هجمه‌ها نشانه گرفته شدند. رسانه‌های مخالف ایران با همدستی فارسی زبانان بر این خلأ سوار شدند و سیاه‌ترین تصویر ممکن در دهه اخیر را از ایران نشان دادند. این اتفاقات، همزمان با نقش‌آفرینی بین‌المللی و اتخاذ راهبرد نوین دیگر کشورهای منطقه در ارائه تصویر متفاوت، جدید و روشن از خود شد. پیش از نیز بخش اعظم نیروی ایران به تازگی دردسر بیماری کرونا را پشت سر گذاشته بودند و بعد از مدت‌ها فصل شکوفایی دیپلماسی گردشگری و نمایش فرهنگی رسیده بود.
از جمله ابزار بی‌اثر کردن جنگ به انزوا کشاندن ایران، ابزار دیپلماسی فرهنگی اجتماعی هست. بدین معنا که میدان بازی و نقش‌آفرینی متفاوت با جریانی که سعی بر زیرسؤال بردن توانایی‌های ایران دارند، طراحی کرد. در روزهای اخیر شاهد برگزاری کنگره بین‌المللی زنان تأثیرگذار، رویدادی بین‌المللی با محوریت زنان بودیم؛ با همه سروصداهای رسانه‌ای و پذیرش ضعف اطلاع‌رسانی این رویداد، اما از جهت رفتار کنشگرانه بودنش قابل تأمل و بررسی است. در حالی که با پروپاگاندای منافقین و سلطنت‌طلب‌ها، همه تحریم‌طلبان و پشتیبانی لابی صهیونیستی، ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل اخراج شد، کشور ایران میزبان زنان فعال سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و علمی از بیش از 90 کشور بود. طراحی میدان بازی متفاوت و انجام عمل کنشگرانه، حرکت در مسیر راهبرد جدید منطقه که به‌دنبال پنهان کردن تصاویر سیاسی و نظامی است، می‌تواند بازی جریان‌ها و رسانه‌های مخالف ایران را برهم بزند. در زمانی که بسیاری از گردشگران خارجی بواسطه تبلیغات رسانه‌ای، ایران را از مقاصد خود حذف می‌کنند، برگزاری رویدادهایی که فرصت دیدن ایران متفاوت با تصویر القایی رسانه را به فعالان فرهنگی و رسانه‌ای دیگر کشورها می‌دهد، راهکاری ایجابی در مقابل جنگ منزوی‌سازی ایران است.