کاشت بذر در ۷۸ درصد اراضی کرمانشاه به خاطر خشکسالی بلاتکلیف مانده است؛
تردید کشاورزان برای کشت پاییزه
چشم‌های کشاورزان دیم کرمانشاه این روزها به آسمان دوخته شده است. پاییز خشک و کم‌بارش، آغاز فصل کشت گندم و جو را به تعویق انداخته و زمین‌های آماده شده اما باران‌ندیده، روایتگر یک انتظار پراضطراب هستند.
شیما جهانبخش - گروه ایران زمین: بیشتر زمین‌های دیم استان، که نزدیک به ۷۸ درصد از اراضی کشاورزی را تشکیل می‌دهند، هنوز زیر کشت نرفته و کشاورزان نگرانند که تأخیر در بارش‌ها، محصول سالانه آنها را کاهش دهد.
کشاورزان این استان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی غرب کشور، امسال با چالش بی‌سابقه‌ای در حوزه منابع آب و کشت پاییزه مواجه شده‌اند و حالا امیدشان به بارش‌های مؤثر پاییزی گره خورده است. بر اساس آمار رسمی، میزان بارندگی در استان کرمانشاه نسبت به میانگین بلندمدت ۳۶ درصد کاهش یافته و تنها حدود ۱۵۲ میلی‌متر بارش ثبت شده است، آماری که استان را در معرض یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی پنج دهه گذشته قرار داده است.
البته اوضاع پیچیده‌تر از آن است که تنها با بارش‌های اندک جبران شود. براساس پیش‌بینی‌های اقلیمی و اظهارات رئیس مرکز خشکسالی کشور، بارندگی‌ها در غرب کشور طی دو هفته آینده احتمالاً آغاز خواهد شد، اما روند کلی پاییز و نیمه اول زمستان، کم‌بارش و کمتر از نرمال است. این شرایط، کشاورزان دیم را به تأخیر در آغاز کشت پاییزه واداشته و تصمیمات مدیریتی درباره منابع آب و الگوی کشت، بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است.
در حالی که کشاورزان استان چشم به آسمان دوخته‌اند، کارشناسان هشدار می‌دهند که هرگونه عجله در شروع کشت بدون دریافت بارش‌های ابتدایی، می‌تواند خسارت جبران‌ناپذیری بر محصول و بهره‌وری خاک وارد کند. این وضعیت، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی میان نهادهای مسئول را بیش از پیش آشکار می‌کند. وزارت جهاد کشاورزی با همکاری سازمان هواشناسی و وزارت نیرو، الگوی کشت متناسب با شرایط خشکی و منابع محدود آب را تدوین و اطلاع‌رسانی به کشاورزان دیم را آغاز کرده است. با این حال، موفقیت کشت پاییزه کرمانشاه همچنان در گرو دریافت بارش‌های پاییزی و مدیریت علمی منابع آب است.
تأخیر در کشت پاییزه ناگزیر است
پیام واضحی که به گفته «فرهاد شریفی»، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان، زندگی و معیشت هزاران کشاورز دیم را تحت تأثیر مستقیم قرار می‌دهد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان کرمانشاه با تأکید بر اینکه با ورود به پاییز، تأخیر بارش‌ها تأثیر مستقیم بر کشت دیم استان گذاشته است به «ایران» گفت: «تا این لحظه بارش مؤثری در استان نداشتیم و همین موضوع باعث تأخیر در کشت دیم بویژه گندم و جو شده است. هنوز مشخص نیست که در پایان آبان یا اوایل آذر بارش‌های مؤثر رخ دهد یا خیر. اما همچنان امیدوار به بارش‌ها هستیم.»
وی با تأکید بر اینکه در مناطق سردسیر مانند سنقر و صحنه، بخشی از کشت پاییزه انجام شده است، افزود: «با وجود این در مناطق معتدل و گرم‌تر آغاز کامل کشت به تأخیر افتاده است. در نظر داشته باشید به طور متوسط حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از کشت‌ها در شهرستان‌های سردسیر انجام شده و بیشترین تمرکز روی گندم و جو بوده است.»
این مقام مسئول با اشاره به اینکه تأخیر بارش‌ها مستقیماً بر عملکرد محصولات تأثیرگذار خواهد گذاشت، اظهار کرد: «اگر بارش‌های زمستانی مؤثر و تغذیه خاک مناسب باشد، بخشی از خسارت‌ها قابل جبران خواهد بود، اما همه چیز به شرایط دمایی و رطوبت زمستان بستگی دارد. ۷۸ درصد از اراضی کشاورزی استان دیم است و به همین دلیل حساسیت این کشت نسبت به خشکسالی بسیار بالاست.»
وی ادامه داد: «با توجه به تجربه سال‌های اخیر، توصیه ما این است که کشاورزان از کشت زودهنگام بدون رطوبت کافی خودداری کنند. شروع کشت بدون آب کافی، باعث کاهش شدید عملکرد و احتمال شکست محصول می‌شود.»
آغاز کشت پاییزه در مناطق سردسیر
بر اساس آخرین آمار جهاد کشاورزی، کرمانشاه حدود ۴۰۰ هزار هکتار اراضی دیم دارد که عمده آن گندم و جو است. شریفی با اشاره به این موضوع گفت: «تقریباً ۷۸ درصد از کل اراضی کشاورزی استان دیم است و کشاورزان برای بهره‌وری مناسب، نیاز دارند تا خاک با بارش‌های ابتدایی پاییز تغذیه شود. در غیر این صورت عملکرد بشدت کاهش می‌یابد حتی در مناطق سردسیر که بخشی از کشت پاییزه انجام شده، ریسک خشک‌زدگی همچنان وجود دارد و نیازمند نظارت دقیق است.»
شریفی توصیه کرد: «کشت پاییزه باید با دقت انجام شود. استفاده از بذور مقاوم به خشکی، رعایت تناوب زراعی و کنترل عملیات خاک‌ورزی، مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند عملکرد دیم را در شرایط کم‌بارشی حفظ کند.»
وی افزود: «کشاورزان دیم باید در انتظار بارش‌های مؤثر باقی بمانند و از کشت زودهنگام بدون تغذیه خاک خودداری کنند. این کار به معنای حفظ محصول و امنیت غذایی استان است.»
تأخیر در کشت پاییزه استان‌های غربی
«احد وظیفه»، رئیس مرکز خشکسالی کشور نیز درباره وضعیت بارش‌ها و زمان‌بندی کشت پاییزه در گفت‌وگو با «ایران» اظهار کرد: «کشاورزان غرب کشور شامل استان‌های کرمانشاه و کردستان باید کشت محصولات را حداقل دو هفته به تأخیر بیندازند تا بارش‌های ابتدایی خاک را تغذیه کنند و ریسک عملکرد کاهش یابد. بخش‌های مرکزی کشور هنوز شرایط مناسبی برای آغاز کشت ندارند و باید منتظر بارش بمانند.»
وی افزود: «با توجه به مدل‌های اقلیمی، طی این هفته استان‌های بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و جنوب چهارمحال و بختیاری بارش‌های خوبی خواهند داشت و شرایط برای کشت مساعد می‌شود، اما در غرب کشور کشاورزان باید با احتیاط و بر اساس پیش‌بینی‌های هفتگی اقدام کنند.»
وظیفه خاطرنشان کرد: «کمبود رطوبت خاک یکی از اصلی‌ترین عوامل تهدیدکننده کشت دیم در کرمانشاه است. در واقع اگر بارش‌ها دیرتر از زمان مناسب رخ دهد، میزان برداشت گندم و جو کاهش قابل توجهی خواهد داشت و حتی ممکن است برخی زمین‌ها برای کشت به سال آینده موکول شوند.»
وظیفه در این خصوص هشدار داد: «تأخیر در بارش‌ها نه تنها بر عملکرد محصول اثر می‌گذارد، بلکه بر اقتصاد خانوارهای کشاورز و بازار داخلی گندم و جو نیز تأثیر مستقیم دارد. در صورت بارش ناکافی، دولت ممکن است برای تأمین امنیت غذایی و جلوگیری از کمبود، واردات محدود انجام دهد.»
رئیس مرکز خشکسالی کشور تأکید کرد که مدیریت علمی منابع آب و زمان‌بندی دقیق کشت، کلید موفقیت سال زراعی خواهد بود و گفت: «کشاورزان باید به پیش‌بینی‌های هفتگی مرکز خشکسالی و سازمان هواشناسی توجه و الگوی کشت پیشنهادی وزارت جهاد کشاورزی را رعایت کنند تا از خطرات خشکسالی جلوگیری شود.»
امسال کرمانشاه در وضعیت حساسی قرار دارد. خشکسالی و کاهش بارش‌ها، آغاز کشت پاییزه دیم را به تأخیر انداخته و کشاورزان در انتظار بارش‌های مؤثر پاییزی هستند. به گفته فرهاد شریفی، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی، شروع زودهنگام کشت بدون رطوبت کافی می‌تواند باعث خسارت شدید شود. همچنین احد وظیفه، رئیس مرکز خشکسالی کشور، تأکید دارد که کشاورزان استان و سایر استان‌های غربی باید حداقل دوهفته تا دریافت بارش‌های ابتدایی صبر کنند.
با توجه به این توصیه‌ها، آینده کشت پاییزه کرمانشاه کاملاً به بارش‌های پاییز و مدیریت علمی منابع آب وابسته است و موفقیت این دوره زراعی تنها با رعایت دقیق دستورالعمل‌ها و صبر کشاورزان محقق خواهد شد.
انتهای پیام/