مدیرکل شیلات کرمانشاه پیامدهای صادرات خام آبزیان را تشریح کرد؛
استان پیشتاز پرورش آبزیان، بدون بازار ماهی!
استان کرمانشاه با بهره‌گیری از اقلیم مساعد، منابع آبی غنی و دانش فنی بومی، به یکی از قطب‌های راهبردی صنعت شیلات کشور در میان استان‌های غیرساحلی تبدیل شده است.
بیتا میرعظیمی - گروه ایران زمین: این استان با ظرفیت‌های چشمگیر خود، جایگاهی ممتاز در تولید ماهیان گرمابی و سردآبی کسب کرده و نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی و توسعه پایدار آبزی‌پروری ایفا می‌کند. با این حال، نبود زیرساخت‌های مناسب عرضه و فروش، زنجیره تولید تا مصرف را مختل کرده است. در سطح استان، بویژه کلانشهر کرمانشاه، بازارچه‌های تخصصی فروش ماهی وجود نداشته و فضایی برای عرضه مستقیم محصولات تازه شیلاتی و خرید مطمئن مصرف‌کنندگان فراهم نشده است. این خلأ موجب شده بخش قابل توجهی از تولیدات به‌صورت خام و فرآوری‌نشده به بازارهای خارجی مانند عراق و روسیه صادر شود؛ صادراتی که به‌رغم درآمدزایی، فرصت‌های ارزشمند بازار داخلی، اشتغال محلی و ارتقای امنیت غذایی را از بین می‌برد. طبق گفته مدیرکل شیلات استان کرمانشاه به «ایران»، توسعه زیرساخت‌های بازاررسانی از جمله راه‌اندازی مراکز تخصصی فروش، ایجاد واحدهای فرآوری و شکل‌گیری برندهای محلی، می‌تواند نقش کلیدی در ارتقای سهم استان کرمانشاه از بازار داخلی ایفا کند. این اقدامات نه‌تنها به افزایش بهره‌وری زنجیره تولید و عرضه آبزیان منجر می‌شود، بلکه زمینه‌ساز تحقق توسعه پایدار در صنعت شیلات کشور را نیز پدیدار خواهد کرد.
«سیامک الیاس‌پور» مدیرکل شیلات استان کرمانشاه به «ایران» می‌گوید: «استان کرمانشاه با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۲۲ هزار تُن انواع آبزیان پرورشی، از جمله ماهیان گرمابی، سردآبی و خاویاری، به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی صنعت شیلات کشور شناخته می‌شود. این استان در میان مناطق غیرساحلی، جایگاه اول تولید ماهیان گرمابی را به خود اختصاص داده و در تولید ماهیان سردآبی نیز در رتبه ششم کشوری قرار دارد؛ جایگاهی که نشان‌دهنده تنوع زیستی و توانمندی فنی پرورش‌دهندگان منطقه است.»
فقدان بازارچه آبزیان
طبق گفته مدیرکل شیلات استان کرمانشاه، «با وجود این ظرفیت چشمگیر، فقدان زیرساخت‌های تخصصی برای عرضه مستقیم محصولات، بویژه نبود بازارچه‌های فروش ماهی در شهرستان‌ها و به‌طور خاص در کلانشهر کرمانشاه، موجب شده بخش قابل‌توجهی از تولیدات شیلاتی استان بدون فرآوری و با حداقل ارزش افزوده روانه بازارهای صادراتی شود. عراق، ارمنستان، آذربایجان و روسیه از جمله مقاصد اصلی این صادرات خام هستند؛ روندی که نه‌تنها فرصت‌های اشتغال و درآمدزایی محلی را محدود می‌سازد، بلکه مانع شکل‌گیری زنجیره ارزش داخلی در حوزه شیلات نیز می‌شود.»
وی می‌افزاید: «این خلأ زیرساختی در شهری با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر، آن هم در استانی که در تولید آبزیان پیشتاز است، نشانه‌ای از ضعف در برنامه‌ریزی شهری و بی‌توجهی به ظرفیت‌های اقتصادی و تغذیه‌ای شیلات است. نکته قابل‌تأمل آن‌که در کرمانشاه برای فروش پرندگان مکان مشخصی در نظر گرفته شده، اما برای عرضه مستقیم ماهی، محصولی با ارزش غذایی بالا و نقش‌آفرین در امنیت غذایی، تاکنون هیچ اقدام ساختاری صورت نگرفته است. این تناقض، نه‌تنها مانعی جدی در مسیر توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری آبزیان به‌شمار می‌رود، بلکه فرصت‌های اشتغال‌زایی، ارتقای زنجیره ارزش و توسعه بازار داخلی را نیز از بین برده است.»
الیاس‌پور به نقش کلیدی احداث بازارچه‌های تخصصی فروش ماهی با طراحی‌های بهداشتی، مدرن و کاربرمحور در افزایش مصرف سرانه ماهی اشاره کرده و می‌گوید: «راه‌اندازی چنین فضاهایی، فرآیند انتخاب و خرید ماهی را به تجربه‌ای آگاهانه، مطمئن و لذت‌بخش برای شهروندان تبدیل می‌کنند و با ارائه تنوعی از ماهیان تازه، محلی و سالم، زمینه‌ساز تغییر الگوی مصرف از گوشت قرمز به گزینه‌ای مغذی‌تر و اقتصادی‌تر خواهند بود. در حال حاضر، بسیاری از خانوارها به دلیل نبود دسترسی آسان یا نگرانی از کیفیت محصول، از مصرف ماهی صرف‌نظر می‌کنند؛ در حالی‌که توسعه بازارچه‌های تخصصی می‌تواند این روند را به نفع سلامت عمومی تغییر دهد.»
ارتقای جایگاه استان در زنجیره ارزش ملی
طبق گفته مدیرکل شیلات استان کرمانشاه، «از منظر اقتصادی فروش داخلی محصولات شیلاتی به‌مراتب سودآورتر از صادرات خام است. کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، حذف واسطه‌های صادراتی و افزایش سود مستقیم برای تولیدکنندگان، انگیزه عرضه در بازارهای محلی را تقویت می‌کند. در مجموع، سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت‌های فروش ماهی در کرمانشاه، نه‌تنها گامی مؤثر در مسیر توسعه پایدار صنعت شیلات است، بلکه به بهبود امنیت غذایی، رونق اقتصادی منطقه و ارتقای جایگاه استان در زنجیره ارزش ملی منجر خواهد شد.»
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: «با اجرای برنامه‌های هدفمند در حوزه شیلات، پیش‌بینی می‌شود تولید انواع آبزیان در استان کرمانشاه در سال‌جاری از مرز ۲۵ هزار تُن عبور کند؛ رقمی که نسبت به تولید ۲۲ هزار تُن در سال گذشته، رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. این میزان شامل ۱۵ هزار تُن ماهیان سردآبی و ۱۰ هزار تُن ماهیان گرمابی خواهد بود. در کنار این افزایش کمی، تنوع تولید نیز گسترش یافته است. طبق برآوردها، امسال حدود پنج میلیون و ۵۰۰ هزار قطعه انواع ماهیان زینتی و ۳۰ تُن میگوی آب شیرین در استان تولید و روانه بازار مصرف خواهد شد.»
الیاس‌پور خاطرنشان می‌کند: «کرمانشاه در حال حاضر تنها استان کشور است که پرورش میگو در آب شیرین را به‌صورت تخصصی دنبال می‌کند. بیش از سه هزار و ۸۰۰ نفر به‌صورت مستقیم در حوزه آبزی‌پروری استان فعالیت دارند. این اشتغال در قالب ۵۰۲ واحد شیلاتی شکل گرفته که شامل ۴۲۰ مزرعه سردآبی و دو منظوره، ۸۰ مزرعه گرمابی، ۲ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری، ۱۵ مزرعه ماهیان زینتی و ۱۲ مزرعه تولید بچه‌ماهی است. در حال حاضر، تمامی شهرستان‌های استان بجز قصرشیرین میزبان مزارع پرورش ماهی سردآبی هستند. شهرستان‌های دالاهو، پاوه و کنگاور نیز به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم تولید ماهیان سردآبی را در سطح استان به خود اختصاص داده‌اند.»
توسعه پایدار آبزی‌پروری
مدیرکل شیلات استان کرمانشاه تصریح می‌کند: «استان کرمانشاه با ظرفیت تولید سالانه هزاران تن محصولات شیلاتی، توانایی تأمین بخش قابل‌توجهی از نیاز داخلی و بازارهای منطقه‌ای را دارد. بازارهای همسایه، بویژه عراق، تشنه محصولات شیلاتی باکیفیت هستند و کرمانشاه می‌تواند با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی و منابع آبی خود، به قطب صادرات آبزیان کشور تبدیل شود. توسعه آبزی‌پروری در این استان نه‌تنها با سیاست‌های ملی سازگاری با کم‌آبی هم‌راستاست، بلکه بر افزایش بهره‌وری و مدیریت علمی منابع آبی تمرکز دارد؛ رویکردی که به جای برداشت بیشتر، براستفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های موجود تأکید می‌کند. با این حال، نبود مدیریت یکپارچه و تصمیم‌گیری‌های پراکنده، موجب اتلاف فرصت‌های ارزشمند شده است. برای تحقق توسعه پایدار، استان نیازمند انسجام در سیاست‌گذاری و وحدت رویه در اجرای برنامه‌هاست.»
الیاس‌پور، یکی از موانع بنیادین در مسیر توسعه پایدار آبزی‌پروری را رویکرد جزیره‌ای و غیرهم‌افزای نهادهای مسئول دانسته و می‌گوید: «فقدان مدیریت یکپارچه و هماهنگ در سطح تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری کلان، موجب پراکندگی اقدامات و کاهش اثربخشی برنامه‌های توسعه‌ای شده است. تحقق پایداری در این حوزه، مستلزم استقرار نظام حکمرانی واحد با سازوکارهای هم‌راستا و شفاف است. در این چهارچوب، دولت باید از نقش تصدی‌گری فاصله گرفته و تمرکز خود را بر سه وظیفه کلیدی معطوف کند: حمایت هدفمند، تسهیل‌گری ساختاری و نظارت مؤثر. این تغییر رویکرد، زمینه‌ساز ایجاد امنیت روانی و اقتصادی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی خواهد بود و آنان را به ورود فعالانه در زنجیره ارزش آبزی‌پروری ترغیب می‌کند. رونق این صنعت، به‌طور مستقیم موجب فعال‌سازی صنایع وابسته نظیر فرآوری، بسته‌بندی، حمل‌ونقل و صادرات می‌شود؛ صنایعی که ظرفیت بالایی در ایجاد اشتغال غیرمستقیم دارند و بویژه برای استان‌های مرزی، ارزش راهبردی و توسعه‌ای قابل‌توجهی به همراه خواهد داشت.»
برش
شهرداری کرمانشاه، پیگیر راه‌اندازی بازارچه آبزیان است
«هادی نوروزی» مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری کرمانشاه، در پاسخ به ابهام مطرح‌شده درباره فقدان بازارچه آبزیان در استان به «ایران» می‌گوید: «شهرداری کرمانشاه پیش‌تر اقدام به راه‌اندازی یک بازارچه ویژه فروش آبزیان کرده بود. متأسفانه به دلیل عدم استقبال مردم از خرید آبزیان، این بازارچه به تعطیلی کشیده شد. این موضوع نشان‌دهنده نیاز به بررسی علل عدم استقبال و ایجاد راهکارهای مناسب برای جذب مشتریان است.»
وی ادامه می‌دهد: «با این حال، شهرداری کرمانشاه همچنان به اهمیت فروش آبزیان و تأمین پروتئین سالم برای شهروندان اعتقاد دارد. به همین دلیل، شهرداری برنامه‌ای برای راه‌اندازی ۸ بازارچه فروش در سطح شهر کرمانشاه تهیه کرده است. یکی از این بازارچه‌ها به فروش آبزیان و مواد پروتئینی اختصاص داده شده است. هدف شهرداری از اجرای این طرح، ایجاد فضایی مناسب برای عرضه محصولات تازه و باکیفیت و همچنین افزایش دسترسی شهروندان به منابع غذایی سالم است.»
طبق گفته مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری کرمانشاه؛ طرح راه‌اندازی ۸ بازارچه فروش در سطح شهر کرمانشاه به شورای شهر ارائه شده و در حال حاضر منتظر تصویب آن هستیم. در صورت تصویب این طرح، بازارچه آبزیان مجدداً در کرمانشاه راه‌اندازی خواهد شد و امیدواریم با همکاری و حمایت مردم، بتوانیم فضایی جذاب و کارآمد برای خرید و فروش آبزیان ایجاد کنیم. همچنین، با توجه به تنوع محصولات موجود در این بازارچه‌ها، می‌توانیم نیازهای مختلف مردم را برآورده و فرهنگ مصرف آبزیان را در جامعه تقویت کنیم. امیدواریم با اجرای این طرح، شاهد افزایش استقبال مردم از خرید آبزیان و بهبود وضعیت بازار در کرمانشاه باشیم.
انتهای پیام/