موانعی که تحریم‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی ایجاد کرده است
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی را از نگرانی‌های مشترک جامعه بین‌المللی خواند و گفت: تحریم‌های یکجانبه با ممانعت از تأمین منابع مالی و انتقال فناوری‌های پیشرفته، مشکلاتی را در زمینه مقابله مؤثر با تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست ایجاد کرده است.
ایران آنلاین: کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در پنل تخصصی «همکاری بین‌المللی، درس آموخته‌ها و بهترین اقدامات برای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس» در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه طی سخنانی گفت: امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که به وضوح از چالش‌های محیط زیستی متعددی رنج می‌برد. بحران‌های زیست‌محیطی نظیر تغییرات اقلیمی، آلودگی‌ها، تخریب منابع طبیعی و کاهش تنوع زیستی، جهان را به سمت یک آینده نامعلوم پیش می‌برد.
یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی که برای بقای ما و نسل‌های آینده اهمیت حیاتی دارد، جنگل‌ها هستند.وی افزود: جنگل‌های زاگرس، این جواهرات سبز و حیاتی که در قلب ایران قرار دارند، به عنوان یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های کشور شناخته می‌شوند. این جنگل‌ها نه تنها به عنوان یک منبع اقتصادی و طبیعی برای کشور، بلکه به عنوان یک پشتیبان مهم در حفظ تنوع زیستی، تنظیم منابع آب و مقابله با تغییرات اقلیمی شناخته می‌شوند.
* گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی نگرانی مشترک جامعه بین‌المللی
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه اضافه کرد: حفاظت از تنوع زیستی جنگل‌های زاگرس که میزبان گونه‌های منحصر به فردی مانند بلوط ایرانی، پلنگ ایرانی و صدها گونه گیاهی و جانوری دیگر است و همچنین حفاظت از آب و خاک منطقه، که تضمین کننده زندگی هزاران جامعه محلی و معیشت میلیون‌ها نفر مردم ساکن در غرب ایران است، جزو مسئولیت‌های مشترک بین‌المللی محسوب می‌شوند. جنگل‌های زاگرس با بیش از ۶ میلیون هکتار وسعت و جذب میلیون ها تن کربن، به عنوان یکی از تنفس‌گاه‌های اصلی زمین، نقش کلیدی در مقابله با تغییرات آب و هوا دارند. وی بیان کرد: حفاظت از زاگرس فقط یک وظیفه ملی و منحصر به مردم ایران نیست. این جنگل‌ها بخشی از میراث مشترک بشریت و حلقه‌ای حیاتی در نظام اقلیمی جهان هستند. متأسفانه، تغییرات آب و هوا و توسعه نامتوازن، چالش‌هایی از جمله تخریب محیط زیست، آتش سوزی جنگل، پوسیدگی درختان و فشار بیش از حد دام به پوشش گیاهی را برای این اکوسیستم منحصر به فرد ایجاد کرده است. گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، امروزه یکی از نگرانی‌های مشترک جامعه بین‌المللی است و کمتر کشوری از آثار این پدیده در امان مانده است.
* تحریم‌ها
معاون وزیر خارجه بیان کرد: خشکسالی، بیابان زایی، افزایش طوفان‌های گردوغبار و دیگر بلایای طبیعی همچون سیل و فرسایش خاک، زندگی مردم همه کشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه را تحت تأثیر قرار داده است. جمهوری اسلامی ایران و جنگل‌های زاگرس نیز از عواقب پدیده تغییر آب و هوا در امان نبوده‌اند. تبعات منفی تغییر اقلیم، ناشی از اقدامات کشورهای توسعه یافته در سال‌های گذشته است که هزینه گزافی را برای این کشورها ایجاد کرده است.
از این‌رو، برای مقابله با اثرات منفی تغییر اقلیم ازجمله بیابان‌زایی، از بین رفتن جنگل‌ها، فرسایش خاک و کاهش منابع آب، کشورهای توسعه یافته می‌بایست با کشورهای در حال توسعه همکاری کنند. متأسفانه، تحریم‌های ظالمانه یکجانبه و غیرقانونی با ممانعت از تأمین منابع مالی و انتقال فناوری‌های پیشرفته، مشکلاتی را در زمینه مقابله مؤثر با تغییرات اقلیم و حفاظت از محیط زیست ایجاد کرده است.
وی گفت: اما در این شرایط، راه‌حل‌هایی وجود دارد که می‌تواند به ما کمک کند تا از این بحران عبور کنیم و جنگل‌های زاگرس را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم و آن چیزی نیست جز مدیریت پایدار جنگل‌ها. مدیریت پایدار به معنای استفاده بهینه از منابع طبیعی بدون آسیب به اکوسیستم‌های طبیعی و بدون به خطر انداختن توانایی‌های نسل‌های آینده است.
غریب‌آبادی خاطرنشان کرد: برای جنگل‌های زاگرس، این مفهوم به صورت‌های مختلفی قابل پیاده‌سازی است:۱. حفاظت از تنوع زیستی: جنگل‌های زاگرس یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های گونه‌های نادر و منحصر به فرد هستند. حفظ این تنوع زیستی از اهمیت بالایی برخوردار است. ایجاد مناطق حفاظت شده، جلوگیری از شکار غیرمجاز و برنامه‌های تحقیقاتی برای شناسایی و مراقبت از گونه‌های در خطر می‌تواند گامی مهم در این راستا باشد.۲. کاهش آتش‌سوزی‌های جنگلی: یکی از تهدیدات جدی جنگل‌های زاگرس آتش‌سوزی‌ها هستند که سالانه خسارت‌های زیادی به این جنگل‌ها وارد می‌کنند.
با آموزش جوامع محلی، به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته برای پیش‌بینی و مقابله با آتش‌سوزی، و تقویت زیرساخت‌های مدیریتی، می‌توان این تهدید را کاهش داد.۳. تقویت جوامع محلی: جوامع محلی که در اطراف جنگل‌های زاگرس زندگی می‌کنند، نقش کلیدی در حفظ یا تخریب این اکوسیستم‌ها دارند. ارتقای آگاهی‌های محیط زیستی، آموزش روش‌های کشاورزی و دامداری پایدار و ایجاد مشاغل سبز می‌تواند باعث کاهش فشار بر جنگل‌ها و در عین حال بهبود معیشت مردم این مناطق شود.
۴. پایش و مدیریت منابع آب: جنگل‌های زاگرس تأثیر زیادی بر منابع آب کشور دارند. حفاظت از این جنگل‌ها باعث حفظ منابع آب و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود. مدیریت منابع آبی در این مناطق باید با دقت انجام شود تا هم منابع طبیعی حفظ شوند و هم نیازهای مردم تأمین شود.۵. آموزش و پژوهش: برای پیشبرد اهداف مدیریت پایدار، پژوهش‌های علمی و کاربردی در خصوص اکولوژی جنگل‌ها، تغییرات اقلیمی، و راهکارهای مؤثر برای حفظ این اکوسیستم‌ها ضروری است. به علاوه، آموزش‌های محیط‌زیستی برای جوامع محلی و عمومی به عنوان یک ابزار توانمندسازی باید در اولویت قرار گیرد.
* نقش فعال ایران در تدوین کنوانسیون‌های زیست محیطی
وی همچنین گفت: جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که در تدوین کنوانسیون‌های زیست محیطی متعددی نظیر تغییر آب و هوا، تنوع زیستی و مقابله با بیابان زایی نقش فعال و مسئولانه‌ای داشته و همچنان بر این نقش و حضور خود تأکید دارد. از اولویت‌های اصلی ایران برای اقدام در برابر تغییر اقلیم، اقدامات مؤثر برای سازگاری و تاب آوری، برای رویارویی با چالش‌های منبعث از آن و به حداقل رساندن پیامدهای منفی آن بر جوامع، اقتصاد و محیط زیست است.
معاون وزیر خارجه بیان کرد: در این مسیر، ما آماده‌ایم تا با جامعه جهانی به منظور ظرفیت سازی و فراهم آوردن ابزارهای اجرا، نظیر انتقال دانش و فناوری‌های به روز و پیشرفته برای احیای جنگل‌ها، تأمین منابع مالی و ایجاد صندوق‌های حمایتی جهانی به منظور حمایت از جوامع محلی و پروژه‌های پایدار، اجرای برنامه‌های آموزشی مشترک برای افزایش آگاهی عمومی، توسعه اکوتوریسم پایدار و همچنین حمایت از تحقیقات مشترک بین دانشگاه‌های ایرانی و بین‌المللی، همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خود را گسترش دهیم.غریب‌آبادی عنوان کرد: ما از همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای فعال در حفاظت از محیط زیست مانند برنامه توسعه ملل متحد، یونپ، یونسکو و فائو و همچنین کشورهایی که تجربیات موفقی در حفاظت از جنگل‌های مشابه زاگرس دارند، استقبال می‌کنیم.
* نقش همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای نجات اکوسیستم
وی افزود: همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در نجات اکوسیستم‌های در معرض خطر داشته باشد. سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، ابتکارات متعددی را برای حفاظت از جنگل‌ها در پیش گرفته‌اند. اقدامات مجمع سازمان ملل متحد در مورد جنگل‌ها (UNFF) و انتخاب دهه ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ برای احیای اکوسیستم، در همین راستاست. برای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس می‌توان از ابتکار برنامه مشترک سازمان ملل متحد در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از جنگل زدایی و تخریب جنگل UN-REDD و ابتکار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) در زمینه احیای زمین و جنگل و همچنین از ابتکار برنامه توسعه سازمان ملل متحد، برای تسریع و گسترش رشد و مشاغل سبز بهره برد.
غریب‌آبادی ادامه داد: سازمان‌ها و نهادهای ذیربط جمهوری اسلامی ایران آماده مساعدت برای ایجاد بستر همکاری با کشورهایی هستند که تجربیات موفقی در مدیریت پایدار جنگل‌ها داشته‌اند. تجربیات موفق در همکاری با سازمان‌های بین‌المللی برای حفاظت از جنگل‌های حرا در خلیج فارس و جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور می‌تواند در حفاظت از جنگل‌های زاگرس مورد استفاده قرار گیرند.
تجارب جهانی نشان می‌دهد که همکاری مشترک، بهترین راه برای نجات اکوسیستم‌های در معرض خطر هستند. برای این منظور، ما آمادگی داریم با جدیت کامل تفاهمنامه‌های عملی را با نهادها و سازمان‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ذیربط و همچنین همسایگان منطقه‌ای خود، مورد بررسی قرار دهیم.
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: جنگل‌های زاگرس به عنوان یک میراث ارزشمند برای ایران و جهان، نیازمند توجه ویژه و اقدامات فوری و مؤثر هستند. مدیریت پایدار این جنگل‌ها نه تنها در راستای حفظ محیط زیست است، بلکه به عنوان یک ابزار اساسی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، حفظ منابع آب و ایجاد رفاه برای نسل‌های آینده عمل می‌کند. ما زاگرس را فرصتی برای همکاری بین کشورها برای حفظ محیط زیست می‌دانیم. آینده زاگرس تأثیر بسزایی در آینده زمین دارد. برای زمین بهتر با هم همکاری کنیم.
انتهای پیام/