رسانه‌ها و بازنمایی جنگ

رضا صائمی - روزنامه‌نگار:  این دو جبهه البته در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق هم وجود داشت اما آن زمان هنوز زمانه اینترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نبود که گستره و عمق جنگ رسانه‌ای و نبرد روایت‌ها به اندازه امروز باشد. شاید به همین دلیل است که در سینمای دفاع مقدس ما کمتر به این سوژه پرداخته شده است تا نقش رسانه‌ها و اهالی رسانه و خبرنگاران در جنگ بازنمایی شود.

در این میان شاید تنها فیلم ایرانی که به شکل ویژه و اختصاصی به نقش رسانه‌ها و خبرنگاران در جنگ پرداخته فیلم «آبادان یازده ۶۰» به کارگردانی مهرداد خوشبخت باشد که تماشای آن در این روزها خالی از لطف نیست. توجه فیلم «آبادان یازده ۶۰» به این موضوع یک توجه فانتزی و خیالی نیست، بلکه روایتی از یک واقعه‌ است که اتفاق افتاده است و در واقع داستان آن، سویه رئالیستی دارد.

شاید پیش از تماشای این فیلم خیلی‌ها نمی‌دانستند که رادیو نفت آبادان در استقامت مردم خرمشهر نقش مهمی داشته و صدای مردم بوده است؛ در این فیلم این اتفاق مهم برجسته شده است و از لحاظ تاریخ جنگ ارزشمند است.

«آبادان یازده ۶۰» همچنین از موقعیت و ویژگی‌های شغل خبرنگاری به‌عنوان یک بستر دراماتیک استفاده کرده است. حدود ۹۰ درصد لوکیشن قصه در فضای رادیو اتفاق می‌افتد و ارتباط کمتری با فضای بیرون دارد و خیلی خوب توانسته در آن فضای بسته قصه را روایت کند و ریتم مناسبی با قصه‌ای که روایت می‌کند داشته باشد.

حالا تماشای این لحظه و موقعیت با توجه به حمله اخیر اسرائیل به ساختمان شیشه‌ای صدا و سیما ملموس‌تر و قابل درک‌تر است. طبعاً این فیلم به‌دلیل اینکه از زاویه متفاوت به جنگ نگاه کرده و به نقش رسانه در دفاع مقدس پرداخته برای اهالی و اصحاب رسانه جذابیت‌های بیشتری دارد، بویژه که سینمای ما تا به حال به سمت این موضوع نرفته بود.

یک زمانی ما یک فیلم جنگی می‌بینیم که در ستایش دفاع مقدس است، ولی در «آبادان یازده ۶۰» در عین حال که ستایش دفاع مقدس را می‌بینیم یک واقعه را می‌بینیم که تا به حال به آن پرداخته نشده است و آن مهم‌ترین ویژگی این فیلم یعنی بازنمایی نقش رسانه‌ها در زمان جنگ است. حالا این فیلم با تجربه جنگ اخیر اسرائیل علیه ایران، تماشایی‌تر است.