آه سرد انجیرداران استهبانی در روزهای داغ تابستان

ایران آنلاین: هر ساله مرداده ماه شاخه های پر پشت و پر از میوه‌های طلایی رنگ و رسیده انجیرستان های استهبان دلربایی و دل هر بیننده ای را مجذوب خود می کرد و چشیدن شیرینی این طلاهای خشک آرزوی هر رهگذری بود.

به گزارش ایرنا، شاید در باور نگنجد اما ایران چهارمین تولیدکننده انجیر جهان است و استان فارس سهمی بیش از ۹۰ درصدی در تولید انجیر خشک کشور دارد؛ شهرستان استهبان با ۲۳ هزار هکتار باغ بارور و تولید سالانه ۲۰ هزار تن انجیر خشک، رکورددار جهانی این محصول است و بیشترین سطح زیر کشت انجیر دیم جهان در شهرستان استهبان قرار دارد.

هنوز هم کم و بیش یک در میان باغ هایی با محصول اندک اما با میوه های بهشتی انجیر خودنمایی می کنند، کشاورزان آه سردی می کشند و نگران از بار کم انجیرستان های خود هستند.

چهار هزار و ۱۱۶ نفر بهره‌بردار در حوزه انجیر استهبان فعالیت می‌کنند؛ ۲۵ هزار و ۹۵۰ هکتار از زمین‌های مسطح و تپه‌ای شهرستان به کشت انجیر اختصاص دارد که ۲۲ هزار و ۵۰۰ هکتار آن بارور و سه هزار و ۴۴۴ هکتار هنوز غیربارور است.

میوه های کال سهم انجیرستان های استهبان

یکی از باغداران در توبش شرقی شهرستان استهبان می گوید: گرمازدگی در منطقه زیاد شده است و آب کافی برای آبیاری درختان انجیر وجود ندارد و انجیرها روی درخت به صورت کال مانده اند چنانچه همین رویکرد ادامه یابد و آب کمکی نرسد هیچ شانسی برای برداشت محصول نداریم و متضرر می شویم.

حسین حیدری افزود: چندین چاه کشاورزی در شهرستان استهبان وجود دارد اما با توجه به تنش آب شرب در منطقه این ها هم کفاف نمی دهند.

وی تاکید کرد: تعداد میوه های انجیر روی درختان بسیار کم است و میزان زیادی از آن ها هم به دلیل نبود و کمبود آب و گرمای زیاد کال مانده اند، به گونه ای که امسال باغ ما یک سوم هم محصول نداشته و از ۴۰۰ میلیون تومانی که هزینه شده شاید تنها ۱۰۰ میلیوندستم را بگیرد، هر سال دل و بی دل می کنیم که انجیرستان ها را رها کنیم.

دخل و خرج انجیرستان ها دیگر نمی ارزد

یکی دیگر از کشاورزان استهبانی ابراز کرد: رسیدگی به انجیرستان در طول سال بسیار زمان بر و هزینه بر است اما با چنین روندی درآمد که نداریم بدهکار هم می شویم. در طول سال چندین مرحله باید کود، شخم و آبیاری صورت بگیرد.

عیسی محمدی بیان کرد: البته خیلی ها عطایش را به لقایش بخشیده اند و چند سالی است که باغ های خود را رها کرده اند و در ابتدای زمان رسیدگی برای تولید محصول هیچ کاری از پیش نبردند و هزینه ای هم برای باغ نکردند. دخل و خرج باغستان های ما به هم نمی خورد اما چه کنیم که میراث ابا و اجدادی ما هستند و به آن ها دل بسته ایم.

محمدی ابراز کرد: این درحالی است که دلالان هم محصول انجیر ما را نقد نمی خرند و تنها یک سوم پول را پرداخت می کنند و شاید یک سال طول بکشد تا مابقی پول را به ما تحویل دهند، در این شرایط دیگر کاشت و برداشت انجیر اصلا برای ما سودی ندارد.

تنها راه چاره و نجات انجیرستان‌ها آبیاری کمکی است

یکی از کارشناسان حوزه جهاد کشاورزی استهبان می گوید:می طلبد مسئولان استانی و حتی کشوری پای کار بیایند، در شهرستان استهبان جهاد کشاورزی شهرستان تمام تلاش خود را به کار بسته اما یک دست صدا ندارد و نیازمند حمایت های مسئولان حتی در سطح کشوری هستیم.

مریم حافظی عنوان کرد: انجیر این منطقه در دنیا به لحاظ کیفیت و کمیت حرف اول را می‌زندو هر ساله به کشور چین و مابقی به ژاپن و کشورهای اروپایی، آمریکایی و حوزه خلیج فارس صادر می شود و نیاز به حمایت های بیشتری در این شرایط فعلی است و تنها راه چاره آبیاری کمکی است و اگر نباشد کشاورزان باید قید همه محصولات را بزنند.

وی بیان کرد: همچنین ارائه تسهیلات در دلگرمی کشاورزان برای ادامه کشت و برداشت این محصول بسیار موثر خواهد بود، زیرا زمانی که خسارت به آن ها وارد می شود حداقل امید دارند دولت به آن ها تسهیلات بدهد و خسارت آن ها جبران شود.

به دنبال رفع مشکل کشاورزان هستیم

مسئول دایره خدمات بیمه ای بانک کشاورزی استان فارس گفت: چندین سال است که استان فارس با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و این صندوق هم تلاش کرده در کنار کشاورزان باشد.

آزاده صادق زاده افزود: کشاورزان استان به ویژه در حوزه نخیلات و انجیرستان ها گلایه مند از میزان پایین تعهدات صندوق و عدم پرداخت واقعی خسارت به آن ها هستند، البته برای رفع این موضوع کارهای خوبی در دست اقدام است ولی با توجه به ضریب خطر بالا در محصول انجیر دیم و نخیلات و نیز محدودیت های بودجه هنوز مشکل رفع نشده است.

وی ادامه داد: هدف ما افزایش مطلوبیت تعرفه های بیمه و حمایت ویژه از بهره برداران با واقعی تر نمودن مبالغ غرامت پرداختی هستیم.

مسئول دایره خدمات بیمه ای بانک کشاورزی استان فارس تاکید کرد: در پنج سال اخیر صرفا در شهرستان استهبان سه برابر حق بیمه دریافتی از بهره برداران غرامت ناشی از عوامل خطر خشکسالی و بارندگی در زمان تلقیح پرداخت گردیده است .

وی تاکید کرد: اگر دولت بار مالی افزایش تعهد صندوق را بر عهده بگیرد کمک زیادی به کشاورزان در کلیه بخش ها به ویژه بخش باغی خواهد شد.

انجیرستان های فارس در یک نگاه

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس گفت: فارس با تولید ۹۵ درصد انجیر دیم کشور قطب تولید و سطح زیرکشت این محصول است. سطح زیر کشت انجیر دیم در کشور قریب به ۴۱ هزار هکتار با تولیدی بالغ بر ۳۷ هزار تن می باشد که حدود ۴۰ هزار هکتار با تولید ۳۵ هزارتن به فارس تعلق دارد.

ابوالفضل زمانی فرد افزود: بالغ بر ۹۰ درصد از انجیر خشک تولیدی استان فارس شامل رقم سبز استهبان و رقم پیوست صادر می شود.

وی با اشاره به اینکه بیشترین سطح زیر کشت انجیر دیم جهان در شهرستان استهبان قرار دارد، اظهار کرد: نظام انجیر استهبان به‌ عنوان نظام میراثی کشاورزی مهم جهانی در سازمان فائو، ثبت جهانی شده است که از دلایل این انتخاب تکنیک ها و شیوه های نگهداری و تولید در باغات انجیر میراثی می باشد.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس ابراز کرد: مجموعه اقدامات اصلاح و احیای باغ های انجیر این استان مبتنی بر دانش و یافته های تحقیقاتی در راستای افزایش عملکرد و کیفیت این محصول می باشد و با پایش پاییز تا پاییز عملیات به باغی باغستان ها می توان ضمن حفظ وضعیت موجود، برنامه های توسعه این محصول استراتژیک و کم آب بَر را در مناطق مستعد و حاصلخیز دنبال کرد.

دل های سرد انجیرداران استهبانی در روزهای گرم تابستان

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان، از آغاز برداشت انجیر، از نظام میراثی مهم جهانی انجیرستان دیم شهرستان استهبان خبرداد و افزود: برداشت انجیر از سطح ۲۳هزار هکتار انجیرستان های باور شهرستان از سط کل ۲۶هزار هکتاری از اواسط مرداد آغاز می شود و تا اواسط مهرماه ادامه دارد.

مهدی اعیان منش عنوان کرد: متاسفانه عدم بارندگی بهاره، پایین بودن میزان بارندگی سال زراعی، کاهش رطوبت در منطقه در زمان گل انگیزی و رشد رویشی درختان، سرمازدگی زمستانه و اختلاف زیاد دمای شب و روز در بهار و خشکسالی شدید موجب کاهش میزان رشد رویشی و گل انگیزی و تشکیل میوه شده که این امر عملکرد محصول را بیش از ۵۰ در صد کاهش داده است.

وی افزود: خسارت وارده به محصول انجیر در سال جاری در حدی است که پیش بینی می شود حدود ۱۰ هزار تن انجیر خشک برداشت شود که این امر تاثیر منفی بالایی بر اقتصاد شبه تک محصولی شهرستان خواهد داشت.

اعیان منش در ادامه گفت: با توجه به افزایش دما و نوسانات دمایی در چند سال اخیر به باغداران توصیه می شود که برای حفظ درختان در شرایط خشکسالی اقداماتی نظیر: کاهش بر دهی، هرس اصولی، استفاده از مالچ، نصب سایبان، کنترل به موقع آفات و بیماری ها صورت گیرد تا از خسارت وارده به درختان کاسته شود.

وی افزود: محصول انجیر خشک شهرستان، عمدتا به کشور چین و مابقی به ژاپن و کشورهای اروپایی، آمریکایی و حوزه خلیج فارس صادر می شود.

این محصول ارزشمند مستلزم نگاه ویژه مسئولان استانی و کشوری

مدیر جهاد کشاورزی استهبان گفت: در این شهرستان دو زنجیره ارزش تولید، سه واحد فرآوری، ۳۳واحد بسته‌ بندی انجیر و خشکبار به صورت کارگاهی و کارخانه ای موجود است و در زمینه تولید و صادرات محصولاتی مانند: شربت، مربا، سرکه، حلوای مسقطی، بیسکویت، کیک، کلوچه و پودر انجیر فعالیت می‌کنند که با توجه به پتانسیل های موجود در شهرستان زمینه مناسبی برای سرمایه گذاری در زمینه فرآوری انجیر فراهم است.

وی گفت: این محصول ارزشمند لیاقت نگاه ویژه مسئولان و متولیان کشوری و استانی را دارد و چنانچه حمایت ها از حفظ و ارتقا و ایجاد صنایع فرآوری بیشتر شود قطعا باعث رونق بیشتر این محصول گرانقدر در دنیا خواهد شد.

دیگر چالش‌های پیش روی انجیر استهبان

با این وجود انجیر استهبان هنوز هم تا دستیابی به جایگاه واقعی در بازارهای جهانی با مشکلات عدیده‌ای رو به رو ست.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در حوزه صادرات انجیر، موانع تعرفه‌ای است؛ تعرفه ۳۹ درصدی که چین برای واردات انجیر وضع کرده مانع عمده‌ای برای صادرات مستقیم انجیر ایران به این بازار بزرگ محسوب می‌شود؛ این وضعیت باعث شده تا صادرکنندگان ایرانی مجبور به استفاده از کشورهای واسطه شوند که هزینه‌های اضافی و کاهش سودآوری را در پی دارد.

همچنین تغییر مستمر استانداردهای بازارهای هدف، صادرکنندگان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

مسائل لجستیکی از دیگر موانع جدی پیش روی توسعه صادرات انجیر استهبان است؛ فقدان پایانه صادراتی تخصصی در استهبان، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب انبارداری و نگهداری و مشکلات حمل و نقل مؤثر کیفیت نهایی محصول صادراتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ این مسائل به ویژه در فصل برداشت که از اواسط مردادماه آغاز و تا نیمه مهرماه ادامه دارد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

کیفیت بسته‌بندی یکی از مهم‌ترین ضعف‌های صنعت صادرات انجیر است؛ بسته‌بندی‌هایی که مطابق با استانداردهای بین‌المللی نیست، عدم رعایت اصول بهداشتی در فرآیند بسته‌بندی و استفاده از روش‌های سنتی که کیفیت پایینی دارند از مشکلات عمده‌ای است که رقابت‌پذیری انجیر ایرانی را در بازارهای جهانی کاهش می‌دهد.

خام‌فروشی و عدم ایجاد ارزش‌افزوده مناسب نیز زمینه از دست رفتن سود قابل توجهی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان را فراهم کرده است.

گام‌هایی که تنها روی کاغذ جا خوش کرده اند

یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی استان فارس معتقد است که هر ساله قوانین زیادی در خصوص ارتقای بهره وری از محصول انجیر در استان ارائه می شود اما بیشتر جنبه نمایشی دارند و تنها تعداد اندکی قابل اجرا در استهبان بوده اند.

این کارشناس ابراز کرد: با اینکه استهبان قطب انجیر است اما تحقیقات در شهرستان های دیگر و انجیرخانه های سایر شهرستان ها صورت می گیرد و عملا روی کاغذ است و حتی برخی تحقیق های مرکز تحقیقات شهرستان قابل اجرا نیستند.

اخیرا هم اداره کل استاندارد استان فارس هم اعلام کرده برای نخستین بار گام بزرگی در حوزه محصول انجیر در زمینه استاندارد سازی این محصول برداشته اند اما باید دید این موارد کی و کجا به مرحله اجرایی می رسند.

۱۶تیرماه سال ۱۴۰۲ نظام میراثی باغ‌های انجیر دیم شهرستان استهبان در جیاس فائو به ثبت جهانی رسید؛ اقدامی بزرگ که سرآغازی برای هر چه بهتر پیش رفتن در مسیر کشت و تولید این محصول و رعایت هر چه بیشتر استانداردهای جهانی شد.