خاطر پرمخاطره دریایی ما

گروه کتاب - ایران آنلاین: حمید دباشی، استاد ایرانی ادبیات تطبیقی و مطالعات ایرانی دانشگاه کلمبیا در مقدمه‌ای که برای مجموعه «کوچک جنگلی» نوشته درباره پس‌زمینه اجتماعی و بستر فرهنگی و ادبی تقوایی می‌نویسد: «تقوایی کودک شهریور ۱۳۲۰ اشغال ایران و نوجوان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ است. اما او بر کناره تاریخ سیاسی ما رفت؛ دلش گرم قصه‌های ماندنی‌تری بود. آشنایی‌اش با صفدر تقی‌زاده او را با جادوی کلام همینگوی و فالکنر مألوف کرد. شعور خلاق تصویری‌اش بین شعر سیال و نثر شاعرانه و تجربه‌های بکر سینمایی گلستان شکل گرفت و با التهاب شعر ناب فروغ فرخزاد آشنا شد... غریبی نثر بیگانه همینگوی را نه بومی که در فارسی جهانی می‌کند. نه تکبر بی‌دلیل گلستان را دارد و نه مظلومیت بی‌بدیل فروغ را. آفتاب تند جنوب و رو به دریایی خلیج فارس استحکام رأی و فراخی اندیشه دیگری به تقوایی داده...

تقوایی خاطر پرمخاطره دریایی ما بود... دل پرنهیبی داشت، بی‌محابای تهرانیان. آل‌احمد سلطان نثر معاصرش درباره نیما نوشت: پیرمرد چشم ما بود. تقوایی هم چشم بینای نسل ما شد.» حمید دباشی معتقد است برای درک محور سیاسی «کوچک جنگلی» تقوایی باید به «تابستان همان سال» او بازگشت؛ مجموعه هشت قصه کوتاه بر محور کارگران اسکله‌های جنوب در بحبوحه کودتای ۲۸ مرداد. به نظر دباشی حال و هوای «مردان بدون زنان» همینگوی بر این قصه‌های ناب تقوایی جاری است.