افق ۲۰ میلیارد دلاری مبادلات ایران و عراق

گروه اقتصادی ایران آنلاین: طی روزهای گذشته رئیس جمهور کشورمان با رئیس جمهور عراق طی تماسی تلفنی بر ضرورت تقویت و تعمیق روابط فیمابین دو ملت با تکیه بر اشتراکات گسترده فرهنگی و تمدنی تاکید کرد.

این تماس بین دو رئیس جمهور از این باب دارای اهمیت است که عراق به عنوان یکی از شرکای مهم اقتصادی ایران و بازاری بزرگ، پر مصرف و متنوع برای 351 محصول مهم صادراتی ایران در حوزه های کشاورزی، صنایع غذایی، معدنی، فلزات و مواد شیمیایی، لاستیک و پلاستیک شناخته می شود. به جرات می توان گفت که عراق به عنوان دارنده طولانی ترین مرز زمینی با کشورمان جزء پنج کشور اول مقصد کالاهای ایرانی است. کشوری که با وجود تمام تنوع های اقتصادی موجود در خودش شرایط نامتعادلی را به دلیل ساختار ناپایدار اقتصادی در پیش روی دارد که همین موضوع می تواند به عنوان چالش جدی تجاری بین ایران و این کشور شناخته شود.

مسیر رو به رشد تجارت با عراق

آنچنان که آمارهای منتشر شده از سوی اتاق مشترک ایران و عراق حکایت می کند مسیر تجاری بین این دو کشور طی سال های گذشته روند رو به رشدی را ثبت کرده است به گونه ای که در سال 2012 ایران سهم 12.4 درصدی از شرکای عمده تأمین کننده واردات به عراق را به خود اختصاص داد که این عدد در سال 2021 به 14.6 درصد افزایش یافت.

آنچنان که آمارها حکایت می کنند بر اساس سیاست دولت سیزدهم مبنی بر افزایش تبادلات تجاری ایران با کشورهای همسایه هم اکنون رکورد جدیدی از میزان مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشور عراق به ثبت رسیده است به گونه ای که در پنج ماه نخست سال 1402 میزان مبادلات تجاری به رقمی در حدود 12 میلیارد دلار رسید که این یعنی رشد ۸.۷ درصدی که نشان از تلاش فعالان اقتصادی و دستگاه های مربوطه در عمق بخشی در این حوزه دارد.

عزم دولت برای رسیدن به افق تجارت 20 میلیارد دلاری با عراق

بر اساس اخبار منتشر شده دولت و وزارتخانه های مرتبط در تلاشند تا طی یک برنامه ریزی منسجم سبد معاملاتی ایران با عراق را به مرز 20 میلیارد دلار در سال افزایش دهند که این یعنی استفاده حداکثری از ظرفیت بازارهای مجاور و دور زدن تحریم هایی که مانع از رسیدن پول به مرزهای ایران می شود.

این رقم پیش بینی شده از سوی کارشناسان اقتصادی با توجه به مختصات اقتصادی موجود در منطقه را نمی توان صرفا یک شعار دانست چرا که کشور عراق تا 15 سال آینده خود را به عنوان مهمترین موقعیت صادراتی ایران نشان داده و در صورتی که فعالان اقتصادی، صاحبان خدمات و صاحبان صنایع بتوانند با شناخت درست موقعیت های میدانی در این حوزه حضور پیدا کنند، می توان تحقق رقم پیش بینی شده 20 میلیارد دلاری را دور از دسترس ندانست هر چند که برخی از کارشناسان بر این باورند که در صورت استفاده صحیح از ظرفیت ها تحقق تجارت 30 میلیارد دلاری با عراق دور از ذهن نیست.

بر اساس آماری که مدیر کل دفتر غرب آسیای مرکزی سازمان توسعه تجارت داده طی ۱۰ ماه سال ۱۴۰۲ تجارت ایران و عراق رشد ۳۰ درصدی را تجربه کرده است هرچند که نباید این آمار نباید ما را از تلاش برای شناسایی ظرفیت های جدید در عراق دور کرده و باعث نادیده گرفتن فرصت هایی در دسترس شود. یکی از این فرصت ها این است که از آنجا که عراق هنوز از تبعات سهمگین جنگ داعش خارج نشده و بازسازی به عنوان یکی از مولفه های اصلی این کشور به حساب می آید حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در آن می تواند به عنوان یک پروژه آن ارزآوری در کنار صادرات اقلام تولیدی تولیدکنندگان داخلی به حساب آید.

شایان ذکر است که توسعه تجارت با کشور عراق نیازمند انجام مجموعه ای از اقدامات فنی و تخصصی است که در آن نقش بخش خصوصی در کنار سازمان‌ها و نهادها می بایست پررنگ دیده شود هر چند که ریسک در این بازار به مانند دیگر بازارهای تجاری وجود داشته و می تواند تبعات مثبت و منفی اقتصادی با خود به همراه بیاورد. در شرایط حاضر کشورهای عربی، ترکیه و چین مهمترین رقبای ایران در بازار عراق به حساب می آیند که اگر ایران نتواند با برنامه ریزی صحیح در این میدان حضور یابد، باید چشم انتظار واگذاری فرصت ها به رقبا بود.