ماشین وسیله زندگی است نه ابزار سرمایه‌گذاری
سال‌هاست که بازار خودرو در ایران تنها یک بازار مصرفی نیست؛ بلکه بستری برای سرمایه‌گذاری، حفظ ارزش دارایی و حتی سودآوری کوتاه‌مدت تلقی شده است.
سارا غضنفری-دبیر گروه خودرو: این تغییر ماهیت، اگرچه در مقاطع کوتاه‌مدت برای برخی سودآور بوده، اما در مقیاس ملی باعث ایجاد نوسانات قیمتی، التهاب بازار و فاصله گرفتن تدریجی خودرو از کارکرد اصلی آن شده است؛ کالایی که باید ابزاری برای حمل‌ونقل، افزایش کیفیت زندگی و توسعه زیرساخت‌های جابه‌جایی باشد، نه تابلوی معامله‌گری و سفته‌بازی.
برنامه دولت برای تنظیم بازار
اکنون که دولت برنامه‌های جدیدی برای تنظیم بازار خودرو، تسهیل عرضه و مسیرسازی برای تولید پایدار در نظر گرفته، زمان آن رسیده است که مشتری نیز نگاه خود را بازتعریف کند. خودرو در ذات خود یک کالای مصرفی بادوام است؛ ارزشمند نه به خاطر سودی که از خرید و نگهداری آن حاصل می‌شود، بلکه به دلیل خدماتی که در زندگی روزمره ایجاد می‌کند. هرچه خودرو بیش از نیاز و توان واقعی اقتصاد خریداری شود، منابع به جای جریان یافتن در مسیر تولید و خلق ارزش، در پارکینگ‌ها و سرمایه‌های غیرمولد انباشته می‌شود. این چرخه نه‌تنها به تورم قیمتی دامن می‌زند، بلکه تولیدکننده را نیز از برنامه‌ریزی منطقی برای توسعه محصول، ارتقای کیفیت و پاسخگویی به نیاز واقعی بازار دور می‌کند.
زمانی که مصرف‌کننده به امید افزایش قیمت، خودرو را به عنوان یک سرمایه نگه می‌دارد، در عمل تقاضای غیرمصرفی در بازار شکل می‌گیرد. این تقاضای مازاد همان نیروی پنهانی است که فاصله میان عرضه و تقاضا را گسترده‌تر می‌کند و قیمت‌ها را به صورت مصنوعی بالا نگه می‌دارد.
نتیجه آن است که بخشی از جامعه که نیاز واقعی به خودرو دارد، برای تهیه آن با هزینه‌هایی فراتر از توان اقتصادی مواجه می‌شود. از طرف دیگر، تولیدکننده نیز به جای رقابت برای کیفیت، در برابر تقاضای تضمین‌شده و غیرمنطقی بازار، انگیزه کمتری برای نوآوری و کاهش هزینه‌ها خواهد داشت.
خودرو؛ محل رشد سرمایه نیست
برای خروج بازار از این چرخه، لازم است فرهنگ مصرفی دوباره تقویت شود. اگر مردم بدانند که خودرو دیگر محملی برای رشد سرمایه نیست و قیمت‌ها به ثبات نسبی نزدیک می‌شود، انگیزه‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه کاهش می‌یابد. این موضوع فقط با ابزارهای اقتصادی شکل نمی‌گیرد؛ بلکه نیازمند اصلاح ذهنیت عمومی، ارائه اطلاعات شفاف، افزایش سطح تولید و دسترسی و تقویت ابزارهای مالی جایگزین برای حفظ ارزش دارایی است. تقویت سیاست‌های عرضه، متنوع‌سازی تولید، توسعه واردات هدفمند و ایجاد سازوکارهای مالی مانند اوراق سرمایه‌گذاری می‌تواند مسیر را برای تغییر رفتار مصرف‌کننده هموار کند. وقتی مردم گزینه‌های مطمئن‌تری برای حفظ ارزش سرمایه خود داشته باشند، انگیزه‌ای برای تبدیل خودرو به دارایی سوداگرانه باقی نمی‌ماند. در چنین شرایطی، بازار خودرو به جای میدان رقابت برای خرید و نگهداری، به صحنه رقابت برای کیفیت و نوآوری تبدیل می‌شود. جامعه‌ای که خودرو را برای استفاده می‌خرد، نه برای معامله، آینده‌ای آرام‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر خواهد داشت.
تولیدکننده با شناخت دقیق تقاضا، برای بهبود محصول برنامه‌ریزی می‌کند و مصرف‌کننده با اطمینان از ثبات، به خرید منطقی و مبتنی بر نیاز بازمی‌گردد. این تغییر نگرش، نه‌تنها به سود بازار و صنعت خودروست، بلکه به نفع رفاه عمومی و تعادل اقتصادی کشور نیز خواهد بود. بازار خودرو در نقطه‌ای ایستاده که می‌تواند دوباره به جایگاه طبیعی خود بازگردد؛ تنها کافی است ذهنیت‌ها یک گام به سمت مصرف‌محوری حرکت کند. آینده این بازار زمانی روشن می‌شود که خودرو دوباره «وسیله» باشد؛ نه «سرمایه».
انتهای پیام/