شبگردی خوشمزه در شهر باران

به گزارش گروه اجتماعی ایران آنلاین، شب از نیمه گذشته اما میدان و اطراف آن هنوز شلوغ است. به جای صدای بوق ممتد ماشین‌ها، صدای همهمه و موسیقی نوازندگان خیابانی به گوش می‌رسد. پیاده‌راه‌ها و خیابان‌های منتهی به میدان همچنان در تسخیر شهروندان و گردشگرانی است که زیر نور کم جان تیربرق‌ها، قدم می‌زنند. سرخی زغال‌های آتشین گاری و عطر کباب‌های به سیخ شده روی آن کافی است رهگذران اطراف گاری‌های رنگی میدان شلوغ شهرداری رشت جمع شوند. از زمانی که رشت به عنوان «شهر خلاق خوراک» در یونسکو ثبت شد، هر روز بر تعداد رستوران‌ها و گاری کبابی‌هایی که خوراک‌های خیابانی با قیمت پایین عرضه می‌کنند، افزوده می‌شود.

چند نفر دور حوض وسط میدان نشسته و صدای خنده‌شان شور جوانی را به یاد افراد پا به سن گذاشته می‌اندازد. عده‌ای هم به صورت تیمی در وسط میدان با ورزش گروهی و بازی‌های متنوع، هوای سرد و خنک شبانه را به جان می‌خرند. بسیاری هم ترجیح می‌دهند چای در دست راه بروند و گپ بزنند. گوشه میدان پسرجوانی ویلون می‌نوازد و چند نفری که گرد او ایستاده‌اند، ترانه‌هایی را همخوانی می‌کنند. سبک زندگی، فضای سرسبز و تنوع غذا پیوندهای مشترکی بین رشت و گردشگران به‌وجود آورده؛ شهری که به واسطه زیست شبانه‌اش سال‌هاست مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.

بسیاری رشت را شهر اولین‌ها می‌دانند؛ اولین کتابخانه ملی ایران، اولین اتوبوس وارد شده به ایران، اولین راه‌آهن ایران، اولین داروخانه شبانه‌روزی ایران، اولین شعبه بانکی ایران یا بانک سپه، اولین میدان بلدیه ایران، اولین تئاتر، اولین مدرسه دخترانه، اولین کارخانه برق، اولین چاپخانه، اولین خیابان سنگفرش و.... این شهر با دارا بودن صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث ارزشمندی را از گذشتگان به نسل امروزی و فردا منتقل کرده است.

بنا‌ها و خانه‌های تاریخی، در‌های قدیمی، بام‌های شیروانی، عمارت کلاه فرنگی، بقعه خواهر امام، دانای علی، مسجد صفی، آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی، با جاذبه‌های طبیعی و دیدنی چون پارک جنگلی و دریاچه سراوان، تالاب عینک، مجموعه موزه میراث روستایی، پارک قدس و میدان تاریخی شهرداری از جاذبه‌های توریستی این شهر محسوب می‌شوند. میدان شهرداری در مرکز شهر رشت علاوه بر آب نما و مجسمه‌های گوناگون، مجموعه‌ای از بنا‌های تاریخی از جمله ساختمان پست، ساختمان اصلی شهرداری، هتل ایران سابق، کتابخانه ملی و ساختمان استانداری قدیم نیز قرار دارد. این ساختمان‌ها با استفاده از سبک معماری روسی بنا شده‌اند.

بوی خوش شب بیداری

شب‌گردی در رشت به حدی جذاب است که حتی بارش باران و برف هم مانع حضور گردشگران نمی‌شود. شهر باران‌های نقره‌ای، شهر خلاق خوراک یا شهر شب‌های روشن. هر چه که نامش باشد، در معنای واقعی کلمه با مفهوم خواب شبانه بیگانه است. فضای شهر پر است از پرسه‌زنی‌های شبانه و صحبت با دستفروش‌های محلی و خرید از آنها.

سپهر دستفروشی است که در گوشه چپ میدان گاری کبابی دارد. او به «ایران» می‌گوید: «گاری‌کبابی در رشت سابقه طولانی دارد. حتی قبل از ایجاد رستوران و کافه‌ها، مردم از آنها خرید می‌کردند. زمانی که مردم همه چیز را به چشم می‌بینند و می‌توانند تست کنند، هر کدام را که بخواهند سفارش می‌دهند. به همین دلیل است که وقت و بی‌وقت اینجا پر از مشتری است. حتی در روزهای بارانی و برفی اینجا می‌ایستند و کباب‌گاری می‌خورند.»

حمید و سارا زوج جوانی هستند که تمام سرمایه‌شان را روی یک گاری گذاشته‌اند. نوشیدنی‌های فصلی می‌فروشند و گاری‌شان را با لامپ و چراغ‌های رنگارنگ تزئین کرده‌اند. غروب که می‌شود، کافی است سارا دکمه را فشار بدهد تا لامپ‌های رشته‌ای روشن شوند. مشتری اول با نور آنها مجذوب گاری می‌شود و هوس نوشیدن چای آلبالویی با نبات و کمی میخک به سرش می‌زند. همین که چای را می‌نوشد، سرگرم سلفی گرفتن می‌شود. مشتری‌های بعدی کمی جلوتر به صف می‌شوند. مشتریانی که دود و بوی کباب پای رفتن‌شان را سست‌ کرده و می‌خواهند پس از صرف کباب، چای آتیشی آلبالویی را نوش جان کنند.

اقتصاد شبانه و جریان زندگی

رشت شهر اولین‌هاست که ۲۰ آذر سال ۱۳۹۴ با بیش از ۲۳۰ نوع خوراک شامل پیش غذا، غذای اصلی و دسر به عنوان «شهر خلاق حوزه خوراک شناسی» انتخاب و در فهرست شبکه شهرهای خلاق یونسکو ثبت شد. اداره کل میراث فرهنگی گیلان تعداد خوراک محلی شناسایی شده در این استان را بیش از ۳۵۰ نوع اعلام کرده که بسیاری از آنها در فهرست میراث ناملموس کشور قرار گرفته و تعدادی نیز در آستانه ثبت است. شیرین کریمی، یکی از گاری‌چی‌هایی است که کبابش میان گردشگران و اهالی معروف است. او به «ایران» می‌گوید: «گیلان یکی از متنوع‌‌ترین بازار‌های غذایی را در دنیا دارد. این منطقه به دلیل اقلیم و طبیعت سرسبزش، سبزیجات، میوه‌ها و صیفی‌جات گوناگونی دارد که در ترکیب با محصولات گوشتی دریایی و دامداری، می‌تواند در زمینه غذا حرف اول را در دنیا بزند.»

او که ۸ سال است در همین میدان شهرداری رشت فعالیت می‌کند، می‌گوید: «تمام سرمایه‌ام این گاری‌کبابی است و از این طریق امرار معاش می‌کنم. بسیاری از مسافران از تهران، اصفهان و شهرستان‌های اطراف می‌آیند و شب‌های اینجا را پررونق می‌کنند. علاقه‌مندان بسیاری عکس می‌گیرند و با قرار دادن در شبکه‌های اجتماعی به ما انگیزه و نیرو می‌دهند.»

درباره شب‌زنده‌داری رشت روایت‌ها مختلف است، اما کریم یکی از فروشنده‌ها که سابقه زیادی هم دارد به «ایران» می‌گوید: «از قدیم رشت به شب زنده‌داری شهرت دارد. از زمانی که بچه بودم به یاد دارم وقتی با پدرم می‌آمدم، شب‌های رشت مثل امروز زنده بود. برخلاف بسیاری از شهرها که روزها فعال هستند اینجا تابستان و زمستان شب‌زنده‌دار است.» او در ادامه می‌گوید: «از قدیم این رسم بوده و در روستاها مردم شب‌نشینی می‌کردند و اهالی این مناطق بعد از اینکه از کار و تلاش روزانه و کشاورزی فارغ می‌شدند با همسایه‌ها دور هم جمع شده و گپ می‌زدند. حالا به مرور این فرهنگ از روستاها به شهر منتقل شده و شهر رشت، نماد آن شده است.»

بهانه‌ای برای گردشگری

جاذبه‌های توریستی، بهانه‌ای برای گردشگری است. دیدن یک اثر تاریخی و باستانی، تا استفاده از آب و هوای خوب یا خرید و... بهانه‌ای است تا گردشگر از مبدأیی به مقصدی سفر کند. رشت علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، شب‌های زنده‌اش بهترین بهانه برای گردشگری است. موضوعی که یکی از گردشگران تهرانی آن را مطرح می‌کند و می‌گوید: «گردشگری بهانه می‌خواهد و چه بهانه‌ای بهتر از اینکه من گردشگر مجاب می‌شوم که سختی چند ساعت رانندگی را به جان بخرم و قبل از نیمه شب به رشت برسم. بهانه‌ای با عنوان زیست شبانه یا شب‌زنده‌داری.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «این بهانه غیر از جاذبه گردشگری، یک بعد اقتصادی هم دارد و آن‌، اشتغال‌زایی و کارآفرینی است.»

رشت؛ شهر خلاق غذا

هر اندازه که خوراک و غذا برای مردم گیلان مهم باشد، تنوع بازار غذایی هم بسیار مهم است، زیرا در شکل‌گیری فرهنگ غذایی مردم بسیار تأثیرگذار است. به گفته کارشناسان گردشگری، غذا‌های محلی گیلان از جمله جاذبه‌های توریستی این استان به شمار می‌روند. تنوع آب و هوایی، فراوانی سبزی و خشکبار علت اصلی متنوع بودن این غذا‌هاست. خوراک‌هایی نظیر مرغ ترش، اناربیج، باقلاقاتوق، میرزاقاسمی، کباب ترش، جوجه ترش، کته کباب، سیر قلیه، غوره مسما، باقلا پلوسر یا سس پیله، ترش تره، واویشکا، کال کباب، کویی تره، فسنجان رشتی، شامی‌گیلانی، سیراویج یا سیرابیج، شوید خولی، مرغ ترش گیلانی، ترشه واش، ‌آش ترش، ماهی شکم پر یا فیبیج، کوکو مرغ گیلانی یا چغرتمه، تره اسفناج، چوواش تره، اشپل کوکو، باقلا واویج یا باقلا وابیج از جمله غذاهای مشهور خطه گیلان است.

نیلوفر منصوری
خبرنگار