کنش‌های صلح‌جویانه
مهران فیاض کارشناس کتاب در یادداشتی به روزنامه ایران گفت: شاید بعد از جنگ سرد، هیچ زمانی به اندازه امروز خطر جنگی همه‌جانبه جهان ما را تهدید نکرده باشد.
گروه کتاب - ایران آنلاین: شاید بعد از جنگ سرد، هیچ زمانی به اندازه امروز خطر جنگی همه‌جانبه جهان ما را تهدید نکرده باشد. اقدامات کره‌شمالی در آزمایش سلاح‌های کشتار جمعی، درگیری قدرت‌های شرق و غرب، اقدامات خشن در سراسر دنیا و... به‌طور کلی جو سنگین حاکم بر روابط سیاسی دولت‌ها. البته نباید فراموش کرد که در همان دوران جنگ سرد تلاش فردی و صلح‌آمیز جیمز دوناوان، وکیل آمریکایی و کارمند نیروی دریایی، چگونه دنیا را از درگیرشدن با جنگ جهانی دیگری رهاند. این دلیلی است که اقدام هوشمندانه برای ساخت فیلمی (پل جاسوسان) درباره تلاش‌های او در این راه پرمخاطره را در زمانه ما توجیه می‌کند.
هرچند اقدام دوناوان جنبشی مدنی به حساب نمی‌آید اما وقتی به نتیجه تلاش او می‌اندیشیم که مانع از کشتاری شبیه به آنچه در جنگ دوم جهانی و کشته‌شدن میلیون‌ها انسان شد (با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در ساخت سلاح‌های کشتار جمعی) و اقدامات دیگر او در امضای توافقنامه‌ای با فیدل کاسترو برای آزادسازی ۱۱۱۳ زندانی عملیات خلیج خوک‌ها از زندان‌های کوبا و مذاکرات او برای رهاندن ۹۷۰۳ زن، مرد و کودک کوبایی از اسارت، همه و همه نشان از مؤثربودن اقدامات صلح‌آمیز به جای تقابل‌های خشونت‌آمیز و اقدامات نظامی، حتی در بحرانی‌ترین موقعیت‌ها دارد.
چند سال پیش از ساخته‌شدن «پل جاسوسان»، آدام رابرتس در پیشگفتار کتاب «مقاومت مدنی و سیاست قدرت؛ تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تاکنون» هدف از فصل‌های مختلف کتاب را «افزایش تجربه استفاده از مقاومت مدنی و نیز کمک به شناسایی جهت‌های حرکت بعضی از جریان‌های قابل مشاهده مقاومت مدنی، برای بالابردن دانش پایه موجود» ذکر کرده بود.
او با انگیزه یادآوری به مردم قرن حاضر با آوردن نمونه‌هایی از مقاومت مدنی در صد سال اخیر، تلاش می‌کند تا جنبش‌های معاصر را برای پرهیز از گرفتن نتایج دو پهلو و رسیدن به اهداف صلح‌طلبانه‌شان یاری کند. آدام رابرتس معتقد است نتیجه چنین مقاوت‌هایی نیاز به زمان دارد. و به عنوان نمونه تغییر حکومت چکسلواکی در سال ۱۹۸۹ را نتیجه تلاش‌های دوبچک در سال ۱۹۶۸ می‌داند. و متذکر می‌شود که اگر چه این تلاش‌ها در ابتدا به عنوان یک شکست در نظر گرفته می‌شد اما به پیروزی بزرگ و بدون خشونت و خونریزی منجر شد. ریشه‌های این تحولات در فصل هفتم همین کتاب توسط کی‌یران ویلیامز، دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه دریک بررسی می‌شود.
همچنین به «انقلاب خودمهار» همان سال در لهستان اشاره می‌کند «که به عنوان اولین کشور با حاکمیت کمونیستی، از راه مذاکره یک‌گذار صلح‌آمیز به سوی دموکراسی چند حزبی را فراهم نمود» رابرتس مذاکرات فوریه تا آوریل سال ۱۹۸۹ ورشو را یک نمونه کلاسیک در تاریخ مذاکره می‌داند. مذاکراتی که منجر به انتخاباتی شد که برای اولین بار در یک کشور کمونیستی، «یک غیرکمونیست» به نخست‌وزیری برسد و به این ترتیب لحظه‌ای تاریخی در پایان یافتن جنگ سرد رقم بخورد. آدام رابرتس می‌نویسد: «این رویداد، همراه با پیامدهای عمده‌ای که در روابط بین‌المللی ایجاد کرد، یک نمونه و گواه بر تأثیر متقابل پیوسته، بین مقاومت مدنی و سیاست قدرت و نقش مذاکره در آن رویارویی است.»
انتهای پیام/