تاریخ خاورمیانه مدرن ۲۲؛
نیروی پیاده‌نظام ینی‌چری
ویلیام کلیولند در کتاب تاریخ خاورمیانه خود می‌نویسد: دو شاخه اصلی قوای مسلح عثمانی از ریشه‌هایی کاملاً متفاوت شکل گرفته بودند. برجسته‌ترین و کارآمدترین یگان نظامی این امپراطوری، نیروی پیاده‌نظام دائمی و حرفه‌ای موسوم به «ینی‌چری» بود؛ سپاهی برده‌زاد که در اوج اقتدارش در سده‌های پانزدهم و شانزدهم، نام‌آورترین واحد رزمی سراسر اروپا به شمار می‌آمد.
گروه جهان: نگارنده تاریخ خاورمیانه مدرن معتقد است: ینی‌چریان به دلیل انضباط آهنین، روحیه استوار و حرفه‌ای‌گری مثال‌زدنی شهرت داشتند. آنان حقوقی معین و منظم دریافت می‌کردند و همواره در آمادگی کامل برای خدمت نظامی بودند. قانون آنان را از ازدواج و ورود به حرفه بازرگانی منع می‌کرد و در پادگان‌ها اسکان داده می‌شدند. در روزگاری که شمشیر در نیام و توپ بر چرخ آرام می‌گرفت، این سپاهیان بارها برای پاسداری از نظم و قانون به دورترین نقاط قلمرو اعزام می‌شدند. در عهد پادشاهی سلیمان قانونی، شمار ینی‌چریان به نزدیک چهل هزار نفر رسید و این نیروی پیاده‌نظام با گسترش توان رزمی خود، واحدهایی ماهر در به‌کارگیری توپخانه را نیز دربرگرفت.
سواره‌نظام سپاهی
بخش عمده قوای عثمانی را سواران ایالتی، موسوم به «سپاهیان» و همراهان جنگی آنان تشکیل می‌دادند. اینان که همگی مسلمانان آزاد بودند، دو وظیفه هم‌زمان بر عهده داشتند: یکی اداری و دیگری نظامی. برای حفظ ارتشی انبوه بدون فشار سنگین بر خزانه، سلاطین حق بهره‌برداری از عواید اراضی کشاورزی، موسوم به «تیمار» را به سپاهیان واگذار می‌کردند. هر سپاهی تیماری ویژه داشت و مجاز بود مالیات‌های آن را که به‌عنوان مواجب وی محسوب می‌شد، جمع‌آوری کند. در برابر این امتیاز، موظف بود نظم و امنیت منطقه خود را حفظ کند، هنگام احضار در صفوف لشکر حاضر شود و بر اساس وسعت درآمدش، شماری از سواران مسلح را همراه بیاورد. این شیوه بیشتر در ایالات اروپایی و آناتولی رواج داشت و در سرزمین‌های عربی معمول نبود.
دستگاه اداری
به عنوان دولتی متمرکز و مقتدر، امپراطوری عثمانی به دیوان‌سالاری گسترده و پیچیده شهرت داشت. این دستگاه عظیم، ریشه در آمیزه‌ای از سنن اداری بیزانسی، ایرانی و عربی داشت و ساختاری ویژه و متمایز ایجاد کرده بود؛ ساختاری که در آن لشکری از نویسندگان و دبیران، با دقتی ستودنی، سرشماری‌ها را ثبت می‌کردند، حساب‌های خزانه را می‌نگاشتند، انتصاب‌های رسمی را ضبط می‌کردند و قوانین و مقررات دولت را محفوظ می‌داشتند. بیشتر مدیران بلندپایه از طریق نظام دوشیرمه به خدمت فراخوانده می‌شدند، در حالی که کارمندان میان‌رتبه مسلمانان آزادی بودند که در طول خدمت، آموزش‌های عملی را به سان شاگردان کارآزموده در وزارتخانه‌های گوناگون فرا می‌گرفتند. این کارگزاران، ستون‌های پنهان قصر دیوان، نقش خطیری در کارآمدی و انتظام امور دولت ایفا می‌کردند.
نهاد دینی
در کنار نخبگان دیوانسالار و سپاهی، علمای دین سومین ستون استوار طبقه حاکمه عثمانی را تشکیل می‌دادند. بر پایه روحیه «غازی» ـ همان شور و انگیزه‌ای که از اولین سال‌های جهاد مرزی علیه بیزانس، سلاطین و مجاهدان عثمانی را الهام می‌بخشید ـ پادشاهان این دولت جایگاهی بس رفیع برای اهل علم و شرع قائل بودند.
انتهای پیام/