ضرورت‌ها و پیامدهای قیمت‌گذاری پلکانی بنزین
حسین درودیان، کارشناس اقتصادی در یادداشتی نوشت: در میان دیدگاه‌های قیمت گذاری بنزین، یک منطق بسیار معقول، قیمت‌گذاری پلکانی است که در تصویب‌نامه دولت هم دیده می‌شود. در این روش، قیمت بسته به میزان مصرف افراد افزایش پیدا می‌کند و این مزیت را دارد که افزایش قیمت، عمومی و سراسری نیست.
گروه سیاسی: درباره قیمت‌گذاری بنزین دیدگاه‌های مختلفی مطرح است. در میان این دیدگاه‌ها، یک منطق بسیار معقول و پرکاربرد در قیمت‌گذاری انرژی، قیمت‌گذاری پلکانی است که در تصویب‌نامه دولت هم دیده می‌شود. در این روش، قیمت بسته به میزان مصرف افراد افزایش پیدا می‌کند و این مزیت را دارد که افزایش قیمت، عمومی و سراسری نیست. بنابراین، این شیوه، از یک‌سو می‌تواند از شدت سیگنال‌دهی قیمتی به انتظارات تورمی بکاهد و از سوی دیگر، عادلانه‌تر نیز هست.
به این معنا که هر کسی که بیشتر مصرف می‌کند، قیمت واحد بیشتری پرداخت می‌کند. از این جهت، همین حالا هم در بسیاری از بخش‌ها همین سیاست اجرا می‌شود. به دیگر سخن، قیمت پلکانی یعنی اگر بیشتر مصرف کنید، باید مبلغ بیشتری بپردازید. با وجود این، قیاس مستقیم این موضوع با قیمت بنزین چندان دقیق نیست، چرا که بنزین عملاً فقط یک پله قیمتی دارد؛ یعنی از هزار و 500 تومان به 3 هزار تومان، در کنار این واقعیت که این قیمت‌ها نیز بعد از چند سال عملاً بی‌معنی شده‌اند.
در حالی که مثلاً در قیمت‌گذاری گاز، اخیراً چهار پله تعریف شده است. به‌ویژه حالا که کشور وارد یک سطح معنادار واردات شده است، دیگر این بحث که «دولت برای واردات پول نمی‌دهد» موضوعیتی ندارد. در شرایطی که دولت بنزین را وارد می‌کند، دیگر بحث «هزینه فرصت» مطرح نیست، بلکه هزینه صِرف مطرح است. از این منظر، تعیین یک قیمت سوم برای بنزین می‌تواند یک راهکار بینابین و معقول باشد: به این صورت که هم اصلاح قیمت اتفاق می‌افتد و هم این اصلاح، سراسری و یک‌باره نیست.
در مورد قیمت ۵ هزار تومانی برای سهمیه سوم بنزین هم برخی معتقدند این عدد بالاست و ممکن است برای مناطق اقماری مشکل ایجاد کند یا منجر به حوادث شود. اما واقعیت این است که ۵ هزار تومان عدد پایینی است و به‌هرحال بخشی از قیمت واقعی بنزین محسوب می‌شود. با وجود این، مسأله اصلی در قیمت‌گذاری پلکانی این است که گروهی از پرمصرف‌ها در جامعه وجود دارند که زیاد مصرف می‌کنند، اما دلیل مصرف زیاد آنان رفاه و داشتن درآمد بالا نیست. به عبارت دیگر، چالش سیاست پلکانی این است که مصرف زیاد همیشه به معنای مرفه بودن نیست. از این رو برای رفع چالش قیمت‌گذاری پلکانی برای این افراد، باید تدابیر غیرقیمتی طراحی شود؛ یعنی ارائه جایگزین‌هایی که به آنان کمک کند مصرف بنزین را کاهش دهند تا به پله‌های بالای قیمتی برخورد نکنند.
موضوع کلیدی دیگر این است که باید توجه کنیم سیاست‌های قیمتی چقدر ممکن است التهابات اجتماعی ایجاد کند. این مسأله باید به‌عنوان یک پرونده جداگانه دیده شود. نباید گفت چون احتمال اعتراض وجود دارد، پس به همان شیوه قبلی قیمت‌گذاری ادامه دهیم. ما باید قیمت‌ها را درست و منطقی تعیین کنیم. در هر صورت، قیمت ۵ هزار تومان هنوز هم قیمت بسیار پایینی است.
انتهای پیام/