طراحی ترتیبات امنیتی جدید درخلیج فارس با کارت اف۳۵
پایگاه خبری-تحلیلی «مدرن دیپلماسی» با اشاره به درخواست ریاض برای خرید جنگنده اف۳۵ از واشنگتن عنوان داشت که این تنها معاملهٔ تسلیحاتی نیست، بلکه نمایشی از هماهنگی عمیق آمریکا و عربستان است که ریاض را به یک شریک عملیاتی در مأموریت‌های منطقه‌ای کاخ سفید تبدیل می‌کند.
ایران آنلاین: این مرکز رسانه‌ای اروپایی در تحلیل خود آورده است که تحولات اخیر در روابط امنیتی عربستان سعودی، به‌ویژه فروش ۴۸ فروند جنگنده اف-۳۵ و امضای پیمان دفاع متقابل با پاکستان، حکایت از تغییری مهم در موازنه ژئوپلیتیک خلیج فارس دارد.
به گزارش ایرنا، این تحولات زمانی رخ داده که تنش‌های منطقه‌ای افزایش یافته و آمریکا بار دیگر در حال بازتعریف نقش امنیتی خود در خاورمیانه است. فروش جنگنده‌های اف-۳۵، تنها یک معامله تسلیحاتی نیست، بلکه پیامی سیاسی درباره عمق همکاری نظامی ریاض و واشنگتن و جایگاه جدید عربستان در چارچوب امنیتی آمریکا محسوب می‌شود.
به نوشته «مدرن دیپلماسی»، سفر «محمد بن‌سلمان» به واشنگتن نشان‌دهنده تلاش عربستان برای نقش‌آفرینی گسترده‌تر در مدیریت امنیت منطقه بود. عربستان تلاش می‌کند خود را به‌عنوان مدیر امنیت منطقه نشان دهد با نوعی رهبری «دلال‌گونه» از طریق میانجی‌گری، هماهنگی و هدایت روندهای منطقه‌ای (Broker Leadership)؛ که نمونهٔ بارز آن هم تمایل ریاض برای نقش‌آفرینی در پرونده‌های منطقه‌ای است.
درخواست عربستان برای ۴۸ جنگندهٔ اف-۳۵ از آمریکا به ارزش تقریبی ۱۴۲ میلیارد دلار، تحول بزرگی است که نه‌تنها روابط نظامی ریاض–واشنگتن را به‌عنوان یک عضو غیرناتو بازسازی می‌کند، بلکه نظم امنیتی خلیج فارس را تغییر می‌دهد و پیامدهای ژئوپلیتیک غیرمستقیم برای آسیای جنوبی دارد.
طبق این تحلیل، اگرچه روابط نظامی و سیاسی اسلام‌آباد و ریاض بسیار عمیق است، اما پاکستان به فناوری اف-۳۵ دسترسی نخواهد داشت. نقش پاکستان درکل به آموزش، پشتیبانی نیروی انسانی و برخی همکاری‌های عملیاتی محدود می‌شود. با وجود محدود بودن نقش عملیاتی، وزن سیاسی پاکستان در منطقه در حوزه بازدارندگی افزایش می‌یابد. عربستان نیز پاکستان را به‌عنوان بازوی امنیتی خود در منطقه به‌ویژه با توجه به همکاری‌های تاریخی دو کشور در حوزه نظامی، می‌بیند. این مساله باعث می‌شود پاکستان در چارچوب اولویت‌های عربستان -چه در رقابت‌های منطقه‌ای با ایران و چه در هماهنگی با آمریکا- رفتار کند. البته یکی از اهداف ریاض جلوگیری از نزدیکی بیشتر پاکستان به قطر یا ترکیه است.
علاوه براین فروش اف-۳۵ به عربستان پیام مهمی برای هند دارد. این تحولات نشان می‌دهد پاکستان می‌تواند نقش فعال‌تری در امنیت خلیج فارس داشته باشد. هرچند هند روابط خود با اعراب منطقه را به طور عمده از زاویه انرژی و رقابت با چین می‌بیند، اما این تحولات می‌تواند دهلی‌نو را مجبور به بازطراحی مناسبات امنیتی خود با کشورهای منطقه کند. به‌ویژه آنکه سطح تجارت هند با کشورهای منطقه بیشتر از ۱۷۸ میلیارد دلار است و اهمیت راهبردی دارد.
در مورد چین نیز نگرانی مهم آمریکا احتمال دسترسی پکن به برخی اطلاعات حساس اف-۳۵ است. گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا این خطر را محتمل اما قابل کنترل توصیف می‌کنند. با وجود این، نفوذ اقتصادی چین در خلیج فارس، با حجم ۲۸۸ میلیارد دلار تجارت، به اندازه‌ای قوی است که حضور اف-۳۵ تأثیر جدی بر آن نخواهد گذاشت. با این حال، رقابت امنیتی چین و آمریکا وارد مرحله جدیدی می‌شود، زیرا واشنگتن تلاش دارد از انتقال دانش فنی پیشرفته به چین جلوگیری کند و عربستان نیز زیر فشار هر دو قدرت قرار می‌گیرد.
در بخشی از گزارش آمده است: ترکیب «آمریکا (رهبری)، عربستان (اف-۳۵) و پاکستان (شریک امنیتی)» می‌تواند یک نظم امنیتی جدید ایجاد کند که ایالات متحده در آن معمار اصلی است و پاکستان نقش بازدارندهٔ راهبردی ایفا می‌کند. این نظم جدید با تمرکز بر بازدارندگی هوایی و امنیت مشترک، نه یک ائتلاف نظامی ساده بلکه برای مقابله با چین و ایران طراحی می‌شود.
بر اساس تحلیل این رسانه، برخلاف تصور رایج، فروش اف-۳۵ صنعت هوافضای عربستان را متحول نخواهد کرد یا برتری هوایی قاطعی فراهم نمی‌کند. ظرفیت عملیاتی آن محدود می‌ماند و خود جنگنده‌ها موازنه منطقه‌ای را تغییر نمی‌دهند. اهمیت راهبردی این معامله در تعمیق روابط نظامی و امنیتی واشنگتن–ریاض، ایجاد شبکه‌های اطلاعاتی و عملیاتی مشترک و تقویت همسویی راهبردی با اسرائیل زیر چتر امنیتی آمریکا نهفته است.
انتهای پیام/