«ایران» سند امنیت ملی ۲۰۲۵ آمریکا را در گفت و گو با صاحب نظران داخلی، منطقه ای و تحلیل کارشناسان بین المللی بررسی کرد
«دکترین مونرو»به سبک دونالد ترامپ
سند استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۵ آمریکا روز جمعه منتشر شد و در ظاهر پیام روشنی دارد؛ «خاورمیانه دیگر مرکز سیاست خارجی آمریکا نیست».
علیرضا حجتی- رضا عدالتی پور- گروه جهان: سند امنیت ملی ۲۰۲۵ آمریکا، ادعا می کند برای اولین بار پس از بیش از یک دهه، سیاست «چرخش به آسیا» و ملتسازی در منطقه را کنار گذاشته و حتی طرح «خاورمیانه بزرگ» دوران بوش را نیز نفی میکند. در عوض، بر اولویتهای داخلی، اقتصاد، معاملهمحوری و احیای دکترین مونرو در نیمکره غربی تأکید میکند و وعده میدهد که آمریکا از «جنگهای ابدی» فاصله خواهد گرفت.
کارشناسان ایرانی و بینالمللی که نظراتشان در این گزارش گردآوری شده، بر تناقض آشکار سند تأکید دارند و معتقدند چهار اصل تغییرناپذیر هفتاد سال گذشته آمریکا در خاورمیانه شامل کنترل منابع انرژی خلیج فارس، تضمین آزادی کشتیرانی در تنگهها، جلوگیری از ظهور کانونهای تروریستی و حفظ امنیت اسرائیل به صراحت تکرار شده است.
به نظر میرسد این سند بیشتر بازتاب آرزوهای انتخاباتی پایگاه MAGA و توجیه «پایان جنگهای ابدی» است تا نقشه راه واقعی دولت ترامپ، چرا که در عمل طی یک سال گذشته حضور و مداخله آمریکا در منطقه حتی پررنگتر شده است.
برای ایران، این سند هشداری روشن است؛ تهران با ابهام استراتژیک از سوی آمریکا روبهروست و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در مسیر سرمایهگذاری اقتصادی برای آمریکا در هوش مصنوعی و انرژی گام خواهند برداشت.
به نظر کارشناسان، این سند نه پایان مداخله آمریکا، بلکه تغییر شکل آن را نشان میدهد؛ از مداخله مستقیم به مدیریت حداقلی، از هزینه نظامی به سود اقتصادی و از دیپلماسی فعال به فشار و تهدید در این چرخه است. آمریکا همچنان آغازگر است اما پایاندهنده نخواهد بود. اولین سند امنیت ملی دولت دوم ترامپ از آن جهت حائز اهمیت است که در مقایسه با سندهای مشابه در دولتهای قبلی ایالات متحده بویژه دولت بایدن در برخی رئوس دارای تفاوتهای اساسی بوده و عددهای قابل تأملی را به ثبت میرساند.
حجم و ساختار اسناد دولت بایدن با تمرکز روی سه تهدید اصلی (روسیه، چین، ایران) بود، در سند ترامپ این تهدیدانگاری کاهش پیدا کرده است. در سند امنیت ملی بایدن در سال ۲۰۲۲، ۶۱ بار از چین، ۷۵ بار از روسیه و ۷ بار از ایران نام برده شده بود، اما در سند ۲۰۲۵ این عددها به ترتیب به ۲۱ مرتبه (چین) ۷ بار (روسیه) و ۳ دفعه (ایران) کاهش پیدا کرده است. اما شاید مهمترین گزارهای که درباره سند امنیت ملی ترامپ میتوان مطرح کرد، تأیید رسمی بر بازگشت آمریکا به «دکترین مونرو» است؛ البته با رویکرد کمی موسعتر نسبت به این دستورکار سنتیای که دو قرن بر سیاست خارجی-امنیتی ایالات متحده حکمفرما بود و بعد از جنگ دوم جهانی و دوره هری ترومن آمریکا از لاک انزواگرایی خارج شد و «جهانگرایی» را در پیش گرفت.
در دولت دوم ترامپ، دکترین مونرو اما محدود به نیمکره غربی نشده و ترکیبی از «انزواگرایی و جهانگرایی» است. چیزی که آمریکاییها آن را «دکترین مونرو ۲» یا اخیراً مراکز اندیشهای آمریکا آن را دکترین «دونرو» (مخفف مونرو و Don لقب ترامپ) نامگذاری کردهاند.
در ادامه دیدگاه صاحب نظران داخلی، منطقه ای و تحلیل کارشناسان بین المللی را میخوانیم:
سند عبور از طرح خاورمیانه بزرگ
سند امنیت ملی ۲۰۲۵ و غرب آسیا: نقشه راه یا آرزوهای ماگا؟
سندی برای تقویت بازدارندگی یا پیشدرآمدِ بیثباتی؟
سند ترامپ اهداف سنتی آمریکا در خاورمیانه را تغییر نداده است
سند امنیت ملی از مواجهه با اهداف دشمنان آمریکا پرهیز میکند
مجموعهای ناسازگار اما قابل اجرا
اصل مکمل ترامپ بر «دکترین مونرو» تمرکز بر فعالیتهای چین است
راهبرد امنیت ملی دونالد ترامپ، اروپا را هدف قرار داده است
راهبرد خاورمیانهای سند با رویکرد ترامپ در تضاد است
انتهای پیام/