نام ایران در تازه‌ترین گزارش گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در ژوئن ۲۰۲۵ بار دیگر در کنار کره شمالی و میانمار در فهرست سیاه این نهاد بین‌المللی تثبیت شد؛ رخدادی که دوباره بحث درباره نسبت میان تصمیمات فنی و ملاحظات سیاسی در ارزیابی وضعیت ایران را به مرکز توجه تحلیلگران بازگردانده است.
کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) روز جمعه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که نام ایران، کره شمالی و میانمار همچنان در لیست سیاه این کارگروه باقی مانده است.
هفته FATF از امروز - دوشنبه ۲۸ مهر - با هدف تقویت بازیابی دارایی‌ها و دور جدید ارزیابی‌های متقابل اقدامات کشورها آغاز شد و تا روز جمعه ۲ آبان ماه ادامه دارد.
مشاور رئیس‌جمهور در امور همکاری‌های اقتصادی، با اشاره به تصویب لایحه CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام، تأکید کرد که این اقدام می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را افزایش دهد و ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را کاهش دهد.
معاون اجرایی رای جمهور با بیان اینکه پیوستن به اف. ای. تی. اف سالهاست که از اولویت های کشور است، گفت: تصویب پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو و CFT، برغم اینکه دیر اتفاق افتاد اما دستاورد بزرگی بود، امیدواریم امریکا بدجنسی نکند و خروج ایران از لیست سیاه FATF نیز به زودی محقق شود.
با وجود تلاش‌های فشرده طراحان طرح تعلیق پیوستن به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT)، مجلس شورای اسلامی با ۱۵۰ رأی موافق، ۷۳ مخالف و ۹ رأی ممتنع، نتوانست دوفوریت این طرح را تصویب کند؛ طرحی که هدف آن مشروط کردن تبادل اسناد CFT به لغو قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل بود. این شکست پارلمانی، بازتابی از شکاف دیدگاه‌ها میان عقلانیت حقوقی، ملاحظات سیاسی و منافع ملی در فضای قانون‌گذاری کشور است.
مالک شریعتی، نماینده مجلس و طراح طرح دو فوریتی تعلیق پیوستن به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم، در گفتوگو با «ایران» تأکید کرد که اجرای CFT در شرایط تحریم، تبادلات بانکی ایران را در معرض آسیب قرار می‌دهد. او با انتقاد از مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، شرط جدیدی را مطرح کرده: لغو تحریم‌های ناشی از مکانیسم اسنپ‌بک پیش از اجرای کنوانسیون. این نخستین بار است که مجلس طرحی برای جلوگیری از اجرای مصوبه مجمع ارائه می‌دهد.
تصویب شروط جدید در مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره CFT نشان داد که نگاه کارشناسی و ملی بر فضای سیاسی غلبه کرده است. نهاد بالادستی کشور با حضور نخبگان مورد تأیید رهبری، با درک تحولات بین‌المللی و هشدار متحدان راهبردی، تصمیمی اتخاذ کرد که می‌تواند مسیر تعاملات اقتصادی ایران را هموارتر کرده و زمینه‌ساز گشایش‌های جدید در روابط بانکی و تجاری باشد.
هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی اعلام کرد که در هر جلسه یا ملاقات با کشورهای دوست مانند روسیه، چین، ترکیه، مالزی، اندونزی یا برزیل، توصیه این کشورها به ایران این است که عضو کنوانسیون CFT بشوید.
علی اکبر رنجبرزاده_ عضو کمیسیون صنایع و معادن در یادداشتی نوشت: به عنوان نماینده‌ای که در مقاطعی در گذشته با پیوستن به FATF مخالف بودم؛ امروز که مصالح و شرایط کشور ایجاب کرده است لایحه پیوستن به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام برسد، گمان ندارم این اقدام بتواند روزنه خطری برای جمهوری اسلامی ایران تلقی شود.
هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی ایران (FAU) در گفتوگو با «ایران»، تأکید کرد که درصورت پیوستن جمهوری اسلامی ایران به FATF راحت‌تر می‌توان با تحریم‌ها مقابله کرد.
گویا تلاش برای قرار دادن لوایح و مصوبات مربوط به FATF در گرو رقابت‌های سیاسی – جناحی از قانون پایستگی ماده و انرژی تبعیت می‌کند یعنی از صورتی به صورت دیگر تبدیل می‌شود ولی از بین نمی‌رود.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با استقبال از تصویب پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم (CFT) و تسهیل عضویت ایران در FATF گفت: این اقدام نه تنها بر روابط تجاری بلکه بر بهره مندی بیشتر از پیمان هایی چون بریکس و شانگهای نیز تاثیر مثبت دارد زیرا بدون عضویت در FATF، امکان بهره‌برداری کامل از این پیمان ها وجود ندارد.
رئیس موسسه آموزش عالی بانکداری با اشاره به تصمیم بانک مرکزی برای طبقه‌بندی بانک‌ها تا پایان امسال یا سال آینده، بر اجرای این مهم با همکاری مدیران شبکه بانکی تاکید کرد.
«گروه ویژه اقدام مالی موسوم بهFATF بعد از ۶ سال، از ایران برای مذاکره حضوری دعوت رسمی به‌عمل آورد»؛ خبر، شیرین است. البته برای آنها که به دنبال شفافیت هستند و کاهش هزینه‌های تبادلات تجاری را می‌خواهند. اما عده‌ای هم ممکن است از احتمال پیوستن ایران به FATF خرسند نباشند و حتی به این خبر، واکنش منفی نشان دهند. به هر روی، آنچه مشخص است، دعوت برای مذاکرات حضوری در این خصوص می‌تواند یک نشانه مثبت باشد از آنچه در پیش است.
دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم با انتقاد از انعکاس مطالب نادرست برخی رسانه‌های مدعی صداقت و شفافیت، گفت: گروهی به هر دلیل تمایل دارند نام ایران و اتباع ایرانی به هر نحو ممکن در فهرست بدنام و سیاه پرخطر پولشویی و تأمین مالی تروریسم باقی بماند و این عملاً هم‌صدایی با دشمنان کشور است.
فرج‌الله معماری_ رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران در یادداشتی نوشت: اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته، همواره با محدودیت‌های آشکار و پنهان ناشی از فشارهای خارجی، تحریم‌های اقتصادی و انزوای مالی بین‌المللی مواجه بوده است.
عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه به هر حال، زبان دنیا زبان مذاکره است، گفت: در شرایط فعلی برخی مخالفان مذاکره معتقدند با توجه به تحریم‌های خارجی، اف ای تی اف تاثیر ملموسی بر وضعیت ایران نخواهد داشت؛ اما شرکت‌ها، بانک‌ها و شریک‌های خارجی ادبیاتی دارند که پله پله ایجاد شده؛ از جمله همین پالرمو و اف ای تی اف. بنابراین باید در این مسیر حرکت کنیم تا بتوانیم تنش زدایی کنیم.
قیمت ارز در بازار رسمی و به تبع آن قیمت طلا در بازار تهران با تاثیر از اخبار دعوت گروه ویژه اقدام مالی (FATF) از ایران برای مذاکره، روز یکشنبه - ۱۹ مرداد - نیز روندی نزولی داشت.
موضوع تحولات جدید در حوزه FATF را با دو کارشناس اقتصادی و دو فعال کسب و کار در میان گذاشتیم. وحید شقاقی شهری و کامران ندری دو کارشناس اقتصادی هستند که نظری متفاوت با یکدیگر دارند.