خداحافظی با هیولای پورتو

شاید هواداران امروزی فوتبال، چندان نسل طلایی فوتبال پرتغال پیش از ظهور فوق‌ستاره‌ای به نام کریستیانو رونالدو را به خاطر نداشته باشند اما در بین علاقه‌مندان قدیمی به فوتبال اروپا، نسل طلایی سلسائوی قاره سبز نه با بازیکنانی چون رونالدو، فرناندز و برناردو سیلوا، بلکه با تیم طلایی این تیم در اواخر دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ تعریف می‌شود.

نسلی با ترکیب بازیکنان باتجربه چون ریکاردو ساپینتو سرمربی فعلی استقلال و ستارگان تیم قهرمان جوانان جهان در سال ۱۹۹۱ زیر نظر کارلوس کی‌روش، برای نخستین بار از زمان اوزه بیو و سومی جام جهانی ۱۹۶۶، پرتغال را تبدیل به یکی از مدعیان فوتبال اروپا کردند. در کنار ستارگان مشهوری چون فیگو، روی کاستا و آبل ژاویر، ژرژ کاستا مدافع میانی محصول باشگاه پورتو، یکی از این بازیکنان نسل طلایی بود که روز سه‌شنبه و بر اثر یک حمله قلبی ناگهانی در ۵۳ سالگی، دار فانی را وداع گفت. کاستا که سابقه هدایت ۱۷ باشگاه مختلف در سرتاسر جهان به عنوان سرمربی را داشت، در زمان مرگ به عنوان مدیر بخش فوتبال باشگاه پورتو فعالیت می‌کرد و درگذشت او، فوتبال پرتغال را در شوک فرو برد.

کاستا در طول دوران حرفه‌ای خود، ۵۳۰ بازی رسمی انجام داد که از این تعداد، ۳۸۳ مسابقه را با پیراهن پورتو و ۵۰ دیدار را برای تیم ملی پرتغال به میدان رفت. او با بازوبند کاپیتانی پورتو، نقش کلیدی در قهرمانی تاریخی این تیم در جام یوفا ۲۰۰۳ و لیگ قهرمانان اروپا ۲۰۰۴ تحت هدایت ژوزه مورینیو ایفا کرد؛ افتخاراتی که هنوز هم از آنها به‌عنوان یکی از درخشان‌ترین دوران‌های باشگاه پرتغالی یاد می‌شود. اما این پایان کار نبود. کاستا با حضور در کنار بازیکنانی چون آلوئیسیو، لیوبینکو درولوویچ، پائولینیو سانتوس، روی باروش و فولیا، توانست به ۵ قهرمانی متوالی در لیگ پرتغال دست یابد؛ رکوردی ارزشمند که تنها از عهده ستون‌های مستحکم و وفادار باشگاه برمی‌آمد. فرناندو کوتو به دلیل سبک بازی مقتدرانه او در خط دفاع، به کاستا لقب «هیولا» را داده بود.

 پس از مرگ کاستا، بسیاری از رسانه‌های ورزشی جهان و باشگاه‌های پرتغال به مرگ یکی از برترین بازیکنان فوتبال پرتغال در ۴۰ سال اخیر واکنش نشان دادند اما بازنشر مصاحبه قدیمی آقای خاص در خصوص قدرت رهبری کاستا، یکی از واکنش‌های جالبی بود که نسبت به مرگ این ستاره مشهور فوتبال پرتغال صورت گرفت: «من در پورتو کاپیتانی به نام ژرژ کوستا داشتم. یک روز ما نیمه اول مسابقه‌ای مقابل بلننس را ۲-۰ باختیم. همین‌طور که در حال حرکت به سوی رختکن بودم، بازیکنان می‌توانستند شدت عصبانیت مرا ببینند. وقتی قصد داشتم وارد رختکن شوم، ژرژ کوستا به من گفت: «لطفاً دو دقیقه بیرون منتظر بمان». او وارد رختکن شد، در را بست و آن کار کثیفی که من باید انجام می‌دادم را او انجام داد. بعد در را باز کرد و به من گفت: «حالا ما را هدایت کن». چرا؟ چون هر کاری که من باید در رختکن می‌کردم را انجام داده بود. ما در آن بازی ۳-۲ برنده شدیم و او که یک مدافع بود و هرگز در عمرش گل نزده بود، در آن بازی ۲ گل زد! ۲ گل زد! فکر می‌کنم هرگز در عمرش گل نزده بود. پس رهبران خریدنی یا ساختنی نیستند، وقتی آنها را داشته باشید، تیم شما یک قدم جلوتر است.»

اشک‌های مورینیو در نشست خبری پیش از دیدار فنرباغچه مقابل فاینورد در پلی‌آف لیگ قهرمانان اروپا، عمق احساسات او نسبت به کاپیتان سابقش را نشان می‌داد که جام قهرمانی تاریخی لیگ قهرمانان اروپا در سال ۲۰۰۴ را بالا برد؛ نمونه‌ای از یک رهبر واقعی که درگذشتش، تابستان فوتبال پرتغال پس از مرگ دیوگو ژوتا را تلخ‌تر هم کرد.