الزامات اصلاح قیمت بنزین
مرتضی افقه، استاد دانشگاه شهید چمران در یادداشتی نوشت: موضوع اصلاح و افزایش قیمت بنزین فقط مربوط به دولت فعلی نیست و از دوره آقای هاشمی رفسنجانی این مسأله مطرح بوده و بارها اجرا شده است. امروز در زمینه اصلاح قیمت بنزین، استدلال‌های مختلفی مطرح می‌شود.
گروه سیاسی: دولت چهاردهم و به طریق اولی کشور، به دلیل بی‌تدبیری‌های گذشته، هشت سال تحریم شدید و تخلیه منابع مالی و اقتصادی کشور در دوره‌های گذشته، در تنگنای مالی قرار دارد. به این ترتیب منابعی که می‌توانستند جایگزین درآمد نفتی حذف‌شده باشند، به دلیل تحریم‌ها در دولت‌های دوازدهم و سیزدهم نقد شده‌اند. استقراض از بانک مرکزی، فروش اموال دولتی، برداشت از صندوق توسعه ملی و انتشار اوراق قرضه از جمله روش‌های استفاده شده در دولت‌های گذشته بوده است. به همین دلیل امروز برای دولت آقای پزشکیان تقریباً منبعی باقی نمانده است که بتواند خلأها را بپوشاند یا برخی کمبودها را جبران کند.
افزون بر این، چند عامل جدید وضعیت مالی دولت را دشوارتر کرده است: بازگشت ترامپ به قدرت و فشار بیشتر بر تحریم‌ها، جنگ ۱۲ روزه و تبعات ادامه‌دار آن که موجب تداوم نگرانی‌ها از بروز دوباره جنگ و بی‌میلی سرمایه‌گذاران به ورود در چنین فضایی شده است. در این میان موضوع «اسنپ‌بک» نیز همچنان پابرجاست. در نتیجه چنین شرایطی، دولت منبع و درآمد ویژه‌ای برای جبران کمبود درآمدهای نفتی ناشی از تحریم‌ها ندارد. یکی از راه‌هایی که دولت‌ها در چنین شرایطی از آن استفاده کرده‌اند، اصلاح قیمت کالاها و خدمات دولتی است. اکنون نیز اگر قرار بر اصلاح قیمت بنزین از طریق افزایش قیمت باشد، به نظر می‌رسد دولت تلاش کرده است این کار را به‌صورت کنترل‌شده انجام دهد تا نگرانی در میان مردم و جامعه ایجاد نشود. در این میان نمی‌توان هدف جبران کسری منابع یا کسری بودجه در اتخاذ این تصمیم را نادیده گرفت که امر نامعقولی از نظر علم اقتصاد هم نیست.
در مقابل، برخی متخصصان اقتصادی دلایل دیگری برای این افزایش مطرح می‌کنند و حتی نسبت به آن اصرار دارند؛ از جمله دلایلی مانند مصرف بالای بنزین، قاچاق سوخت و آلودگی هوا. در زمینه مصرف بالا عوامل متعددی دخیل است که یکی از آنها ممکن است پایین بودن قیمت باشد، اما ساخت خودروهای با کیفیت پایین و با مصرف غیر استاندارد ارتباطی با مردم ندارد. نبود حمل‌ونقل عمومی مؤثر یا تمرکز حدود ۵۰ درصد جمعیت کشور طی ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته در شهرهای بزرگ به نوبه خود موجب افزایش ترافیک، توقف خودروها و در نتیجه مصرف بیشتر بنزین شده است.
همچنین کمبودها در زندگی مردم در دهه‌های اخیر باعث شده است مردم به استفاده از خودروهای فرسوده و از رده خارج ناچار شوند، خودروهایی که مصرفشان چند برابر است. همه این عوامل موجب بالا رفتن مصرف شده‌اند؛ در حالی که هیچ دولتی تاکنون اقدامی جدی برای رفع آنها نکرده است.
اگر دولت در کنار اصلاح قیمت بنزین، اقداماتی همزمان مانند الزام به ساخت خودروهای استاندارد در داخل یا واردات خودروهای با کیفیت قابل خرید برای طبقه متوسط انجام دهد، هم اجرای این سیاست نتایج بهتری به همراه خواهد داشت و هم همراهی مردم بیشتر خواهد بود.
انتهای پیام/