سه غول جاده مخصوص در سرازیری تولید

یاسمن صادق شیرازی، گروه خودرو_ طبق آمار سامانه کدال، سه خودروسازی که خود را غول جاده مخصوص می‌دانند در سه ‌ماهه اول امسال افت تولید چشمگیری داشتند. در همین زمینه با دو کارشناس صنعت خودرو درباره علت کاهش تولید خودرو در سه ماهه ۱۴۰۴ گفت‌و‌گو کرده‌ایم.  
حسین رحیمی‌نژاد، کارشناس صنعت خودرو، در بررسی دلایل کاهش تولید خودروی سواری در سه‌ماهه اول امسال به نکات مهمی اشاره کرد. او به این سؤال«ایران»پاسخ داد که چرا با وجود وعده‌های خصوصی‌سازی، تولید خودرو در این مدت کاهش ‌یافته است.
 
 ایران‌خودرو خصوصی‌سازی نشده است
 رحیمی‌نژاد با تأکید بر این نکته که ایران‌خودرو به معنای واقعی خصوصی‌سازی نشده، گفت: «تنها تفویض اختیار به شرکت کروز انجام شده و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان این وضعیت را خصوصی‌سازی واقعی دانست. بنابراین، انتظار بهبود تولید از چنین رویکردی غیرواقعی است و نمی‌تواند منجر به تحقق مزایای واقعی خصوصی‌سازی شود.»
 این کارشناس همچنین به حمایت‌های ناکافی از تولیدکنندگان داخلی اشاره کرد و افزود: «صنعت خودرو در کشور ما تحت ‌فشار شدیدی قرار دارد و در سال‌های اخیر بیشتر از مونتاژکاری حمایت شده تا تولید داخلی خودرو و این موضوع باعث تضعیف شرکت‌های بزرگی مانند ایران‌خودرو و سایپا شده است.»

 افزایش زیان انباشته خودروسازها
رحیمی‌نژاد با تأکید بر اینکه تسهیلات اعطاشده به این شرکت‌ها نه‌تنها به توسعه آنها کمک نکرده، بلکه منجر به افزایش بدهی و زیان انباشته آنها شده است، گفت: «این تسهیلات به‌ جای اینکه به رشد و بهبود صنعت منجر شود، تنها بار مالی بیشتری بر دوش تولیدکنندگان گذاشته و شرایط را برای آنها دشوارتر کرده است.»
 او سپس به عوامل اصلی کاهش تولید در سه ‌ماهه اول سال اشاره کرد و گفت: «روند کاهش تولید در سه ماه اول سال‌جاری به کاهش تخصیص ارز به تولیدکنندگان و افزایش تخصیص ارز به مونتاژکارها و واردکنندگان انحصاری برمی‌گردد. این روند به‌وضوح نشان می‌دهد که تولیدکنندگان داخلی سال‌به‌‌سال، ارز کمتری دریافت می‌کنند.»
 
 انحصار در بازار خودرو
 رحیمی‌نژاد همچنین به انحصار موجود در بازار خودرو اشاره کرد و گفت: «در کشور ما چندین شرکت مونتاژکار وجود دارد که به نام تولید، از مزایای ویژه‌ای برخوردارند و با ادعای تولید، جلوی واردات را می‌گیرند. این شرکت‌ها از مزایای تولید بهره‌مند می‌شوند و در نهایت، محصولات متوسط و پایین رده را با چند برابر قیمت جهانی به مشتریان ارائه می‌دهند و تمام سیاست‌گذاری‌ها نیز در انحصار این برندهاست.»
این کارشناس صنعت خودرو، هشدار داد که اگر حمایت واقعی از تولید صورت نگیرد صنعت خودرو دچار بحران‌های بیشتری خواهد شد. او گفت: «در حال حاضر نه واردات به طور کاملاً آزاد انجام می‌شود و نه از تولید حمایت جدی می‌شود؛ بلکه تنها از مونتاژکاری انحصاری چند برند تحت نفوذ و قدرت حمایت می‌شود و همه حمایت‌ها در این راستا قرار دارد؛ سیاستی که باید هرچه سریع‌تر نسبت به اصلاح آن اقدام کرد.»

 قیمت‌ دستوری مهم‌ترین علت افت تولید
 احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان، قیمت دستوری را یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تولید خودرو در سه ‌ماهه اول سال عنوان کرد و به «ایران» گفت: «هرچند اخیراً قیمت‌ها ۱۵درصد افزایش ‌یافته‌، اما این قیمت‌ها همچنان پایین‌تر از قیمت تمام‌شده خودروهای داخلی است. این موضوع موجب می‌شود زیان خودروسازان هر روز بیشتر شود.»
 
 عدم ثبت سفارش و ترخیص به‌موقع کالاها
 نعمت‌بخش به بوروکراسی اداری و عدم ثبت سفارش به‌موقع قطعات خودرو نیز اشاره کرد و افزود: «طی نامه‌ای به وزارت صمت درخواست کرده‌ایم تا ترخیص قطعات خودرو به‌ صورت ۱۰۰ درصدی انجام شود. درحالی‌که دولت بخشنامه ترخیص ۹۰ درصدی قطعات را صادر کرده و نیاز است این کالاها به طور کامل تأمین شوند. زیرا به علت زنجیره‌ای بودن تولید، عدم تأمین ۱۰ درصد باقی‌مانده می‌تواند روند تولید را به‌شدت مختل کند.»  او ادامه داد: «وابستگی صنعت خودروسازی به واردات قطعات و تأمین به‌موقع آنها چالشی بزرگ برای این صنعت است. در حال حاضر ما نیاز داریم که ثبت سفارش و ترخیص کالاها به طور مستمر انجام شود، اما متأسفانه  این امر به‌درستی صورت نمی‌گیرد یا بسیار کند انجام می‌شود.»
 
 نقش ناترازی و قطع برق در کاهش تولید
دبیر انجمن خودروسازان، همچنین به مشکل قطع برق اشاره کرد و گفت: «متأسفانه قطع برق، کار را برای شرکت‌های خودروسازی سخت‌تر از قبل کرده است. به‌طورکلی، یک روز در هفته برق شهرک‌های صنعتی به طور کامل قطع می‌شود و در طول روز نیز حداقل ۴ ساعت بدون برق هستند. اگرچه برخی از شرکت‌های بزرگ خودروسازی از ژنراتور استفاده می‌کنند، اما این موضوع قطعاً بر روند کار صدها شرکتی که در زمینه تأمین قطعه با آنها همکاری دارند، اختلال ایجاد کرده و تولید را با مشکلات جدی روبه‌رو می‌کند.»