قرارداد گازی بین ایران و روسیه چه مزایایی دارد؟ / گامی جهت تبدیل ایران به قطب گازی منطقه

محمدصادق مهرجو کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایران آنلاین درباره قرارداد اخیر گازی میان ایران و روسیه اظهار کرد: کشور ما به لحاظ ژئوپلیتیک در منطقه حساسی از غرب آسیا واقع شده و هم در کنار تولیدکنندگان بزرگ گاز همچون روسیه و ترکمنستان قرار داریم و هم اینکه در همسایگی مصرف‌کنندگان و کشورهای پر جمعیتی واقع شده‌ایم، به همین دلیل می‌توانیم پل عبور جریان گاز از کشورمان به سمت آب‌های گرم باشیم چون روس‌ها به آب‌های گرم دسترسی ندارند و صادراتشان به اروپا از زمان جنگ اوکراین متوقف شده و با کاهش صادرات روبرو بوده‌اند و تقریبا می‌توان گفت که صادرات روسیه با ال‌ان‌جی صورت می‌گیرد که به رقم ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش یافته است و روس‌ها برای ادامه جنگ و گذران کشور خود به درآمد حاصل از صادرات گاز نیاز دارند.

مهرجو ادامه داد: با توجه به مخالفت اروپایی‌ها با انتقال گاز روسیه از طریق ترکیه به سمت اروپا این گزینه عملا منتفی شده و بحث انتقال گاز روسیه به چین نیز با توجه به بعد مسافتی که بین این دو کشور وجود دارد، بسیار زمان‌بر است و کوتاه‌ترین مسیر برای انتقال گاز روسیه به سمت هند و مصرف‌کنندگان عمده‌ای که در نزدیکی ما قرار دارند همچون عراق و پاکستان، مسیر ایران است.

کارشناس انرژی با بیان اینکه اینکه کشور ما واردکننده گاز باشد فی نفسه چیز بدی نیست، عنوان کرد: آمریکا بزرگ‌ترین صادرکننده و واردکننده گاز در دنیاست و مهم این است که ما چه اقدامی برای گازی که وارد می‌کنیم در نظر داریم و قرار است چه ارزش افزوده‌ای برای ما ایجاد کند.

نیروگا‌ه‌های برق کشور در زمستان وابسته به گاز هستند

وی ادامه داد: ما با ناترازی گاز روبرو هستیم و نیروگا‌ه‌های برق کشور در زمستان وابسته به گاز هستند و برای تولید برق نیاز به گاز داریم و برای اینکه تولید برق داشته باشیم و بتوانیم گاز منازل و مصارف عمومی را تامین کنیم وبه نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها هم گاز برسانیم نیازمند واردات گاز هستیم.

مهرجو گفت: گزینه دوممان برای چرخاندن توربین‌های گازی نیروگاه‌ها استفاده از فرآورده‌های مایع همچون گازوئیل و مازوت هستند که برای کشور ایجاد هزینه می کنند و ما امسال برنامه داریم که ۳ میلیارد دلار انواع سوخت مایع را وارد کنیم اما مگر ما تا چه اندازه درامد نفت خام داریم. ما سال گذشته ۳۵ میلیارد دلار نفت خام صادر کردیم و اگر بخواهیم ۳ تا ۶ میلیارد دلار فرآورده‌های مایع وارد کنیم تا نیروگاه‌ها در مدار قرار بگیرند یک ضرر بزرگ برای کشور محسوب می‌شود.

کارشناس انرژی با بیان اینکه مزیت اصلی گاز روسیه برای ایران و کشورهای اروپایی ارزان بودن آن است، عنوان کرد: ما می‌توانیم با گاز وارداتی از روسیه به سمت تعهدات صادراتی خود به عراق و ترکیه و پاکستان عمل کنیم و قرارداد صادرات گاز به عمان را فعال کرده و ساخت ال‌ان‌جی را در دستور کار قرار دهیم تا نقش‌آفرینی بیشتری در زمینه صادرات گاز در منطقه و دنیا داشته باشیم و از این طریق به قطب گازی در منطقه تبدیل شویم و به جای سوخت مایع، گاز در اختیار نیروگاه‌ها قرار دهیم و شاهد آلایندگی کمتری در فصل زمستان باشیم.

با واردات گاز از روسیه می‌توانیم گازوئیل و مازوت مازاد خود را صادر کنیم

وی با اشاره به ارزش گاز وارداتی از روسیه گفت: ارزش گازی که وارد می‌کنیم تقریبا معادل یک سوم هر لیتر گازوئیل در هر متر مکعب است و از طرف دیگر با واردات گاز از روسیه می‌توانیم گازوئیل و مازوت مازاد خود را صادر کنیم چرا که دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند.

مهرجو با بیان اینکه می‌توانیم با واردات گاز از روسیه تولید برق نیز داشته باشیم، گفت: اگر گاز روسیه را بر کرانه دریای عمان و دریای خزر وارد کنیم می‌توانیم نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با راندمان بالا احداث کنیم و یا اینکه گاز را به برق تبدیل کرده و آن را صادر کنیم که تحلیل‌پذیری آن بسیار کمتر است و می‌توانیم از این طریق نقش بسیار پر رنگی در منطقه به لحاظ تامین برق کشورهای حوزه خلیج فارس ایفا کنیم، چرا که اقلیم آنها در بخش اعظم سال گرم است و نیاز مبرم به برق دارند.

کارشناس انرژی در اداه به ضررهای ناشی از ناترازی گاز اشاره کرد و گفت: پتروشیمی‌های کشور ما در چهار ما آخر سال به دلیل ناترازی گاز تعطیل هستند و از این طریق می‌توانیم این ظرفیت‌ها را فعال نگه داریم و محصولات پتروشیمی تولید کنیم و آن را صادر کنیم.

می‌توانیم گاز را به عنوان یک ماده ارزشمند ذخیره‌سازی کنیم

وی افزود: ما می‌توانیم گاز را به عنوان یک فاکتور و یک ماده ارزشمند ذخیره‌سازی کنیم چون در نظر داریم تا حجم ذخیره‌سازی گاز خود را از ۳ درصد به ۱۰ درصد افزایش دهیم و می‌توانیم گاز وارداتی از سوی روسیه را در تابستان وارد کنیم و در زمستان به قیمت بالاتر در اختیار کشورهای دیگر قرار دهیم. تنها یک ملاحظه وجود دارد اینکه به احداث خط لوله از طریق مرزهای خشکی فکر کنیم چرا که امکانات و سرمایه لازم برای احداث خط لوله در مسیر دریای خزر را نداریم و علاوه بر سختی‌ها و مشکلاتی که در این راه وجود دارد، این اقدام زمان‌بر است و مشکلات حاشیه‌ای دیگری برای ما ایجاد خواهد کرد.

مهرجو در پایان تاکید کرد: بهتر است کنسرسیومی از کشورهایی که در کریدور شمال به جنوب قرار دارند، تشکیل دهیم تا ضمن توسعه همکاری‌ها دیپلماسی انرژی خود را تقویت کنیم و این کشورها را سود و منفعت آن شریک کنیم.