کارنامه مناطق نفت‌خیز جنوب در دولت چهاردهم؛ افزایش تولید با کاهش گازسوزی
صنعت نفت ایران، همواره یکی از ارکان اصلی اقتصاد و توسعه کشور بوده است؛ اما این صنعت در دهه‌های اخیر با چالش‌های بزرگی همچون تحریم‌های ظالمانه، محدودیت‌های بین‌المللی و موانع فنی ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها مواجه بوده است. با این وجود، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت کشور، توانسته است با تکیه بر دانش و توان داخلی، علی‌رغم این موانع، توانسته دستاوردهای چشمگیری در حوزه افزایش تولید، کاهش گازسوزی، بهبود وضعیت زیرساخت‌ها، پیگیری بومی‌سازی تجهیزات و قطعات و پیگیری امر سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های کاربردی و پروژه‌های اولویت‌دار به دست آورد.
به گزارش گروه اقتصادی ایران آنلاین، صنعت نفت ایران، همواره یکی از ارکان اصلی اقتصاد و توسعه کشور بوده است؛ اما این صنعت در دهه‌های اخیر با چالش‌های بزرگی همچون تحریم‌های ظالمانه، محدودیت‌های بین‌المللی و موانع فنی ناشی از فرسودگی زیرساخت‌ها مواجه بوده است. با این وجود، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت کشور، توانسته است با تکیه بر دانش و توان داخلی، علی‌رغم این موانع، توانسته دستاوردهای چشمگیری در حوزه افزایش تولید، کاهش گازسوزی، بهبود وضعیت زیرساخت‌ها، پیگیری بومی‌سازی تجهیزات و قطعات و پیگیری امر سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های کاربردی و پروژه‌های اولویت‌دار به دست آورد.
این موفقیت‌ها تنها نتیجه سرمایه‌گذاری‌های کلان و اتخاذ سیاست‌های راهبردی نبوده، بلکه حاصل سال‌ها تلاش بی‌وقفه کارکنانی است که در گرمای سوزان در واحدهای عملیاتی جنوب، با ازخودگذشتگی و تعهد، چراغ تولید را روشن نگه داشته‌اند. در شرایطی که تحریم‌ها، محدودیت‌های شدیدی بر تأمین تجهیزات و فناوری‌های مورد نیاز تحمیل کرده بود، متخصصان و مهندسان این شرکت، با ابتکار عمل و نوآوری، مسیر خوداتکایی را هموار کرده تا صنعت نفت مقهور وابستگی خارجی نباشد.
از سوی دیگر، مناطق نفت‌خیز جنوب علاوه بر تثبیت نقش خود در تأمین انرژی کشور، رویکردی نوین را در کاهش اثرات زیست‌محیطی صنعت نفت در پیش گرفته است. اجرای پروژه‌های کلیدی در زمینه جمع‌آوری گازهای همراه و کاهش گازسوزی، توسعه واحدهای جمع‌آوری گازها در مقیاس کوچک و متوسط و واحدهای سریع نصب‌شونده نمکزدایی‌ها، ارتقای تأسیسات فرآورشی و همکاری گسترده با شرکت‌های دانش‌بنیان، تنها بخشی از اقدامات این شرکت برای تحقق توسعه پایدار است.
این گزارش، به بررسی مهم‌ترین دستاوردهای مناطق نفت‌خیز جنوب در حوزه‌های افزایش تولید، کاهش گازسوزی، خودکفایی صنعتی و توسعه فناوری‌های داخلی می‌پردازد؛ دستاوردهایی که نشان می‌دهد صنعت نفت ایران، نه‌تنها توانسته است از تحریم‌ها عبور کند، بلکه در مسیر رشد و پیشرفت نیز گام‌های بلندی برداشته است.
افزایش تولید نفت و گاز؛ عبور از چالش‌ها
در چهار ماه اول نیمه دوم امسال حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز به تولید نفت خام در مناطق نفت‌خیز جنوب اضافه شد که به‌عنوان یک دستاورد مهم در دوران تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی محسوب می‌شود.
در حوزه گاز نیز عملکرد مناطق نفت‌خیز جنوب فراتر از تعهدات برنامه‌ریزی‌شده بوده است. در حالی که این شرکت موظف به تزریق ۵۴ میلیون مترمکعب گاز به شبکه سراسری بود، با اقدامات انجام‌شده، این مقدار به بیش از ۷۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است که بالاتر از درصد تعهدات تعیین‌شده است. این موفقیت با راه‌اندازی کارخانه‌های جدید و افزایش ظرفیت ارسال گاز از واحد NGL1200 محقق شده و امکان افزایش این مقدار تا ۷۵ میلیون مترمکعب نیز فراهم شده است.
کاهش گازسوزی؛ تحول در مدیریت زیست‌محیطی صنعت نفت
سوزاندن گازهای همراه یا همان فلرینگ، همواره یکی از چالش‌های زیست‌محیطی صنعت نفت بوده است. با این حال، آمارهای جدید نشان می‌دهد که میزان گازسوزی در مناطق نفت‌خیز جنوب به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. در حالی که در گذشته بخش اعظمی از گازهای همراه نفت سوزانده می‌شد، امروزه از ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز تولیدی روزانه، ۷۴ میلیون مترمکعب آن جمع‌آوری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مناطق اطراف اهواز، سهم گازسوزی به کمتر از چهار درصد گازهای تولیدی شرکت بهره‌برداری کارون رسیده است. پنج کارخانه اهواز ۱ تا ۵ و سه کارخانه گاز و گاز مایع ۶۰۰، ۷۰۰ و ۸۰۰، که بیشترین سهم گازسوزی را در این منطقه داشتند، اکنون روزانه کمتر از ۰.۹۳ میلیون مترمکعب گاز می‌سوزانند. حدود ۳۰ درصد از این مقدار نیز ناشی از تعمیرات اساسی کارخانه شیرین‌سازی گاز است که به‌زودی تکمیل خواهد شد.
برخی موانع و راهکارهای کاهش گازسوزی
اگرچه اقدامات گسترده‌ای برای کاهش گازسوزی انجام شده، اما برخی موانع فنی، فرسودگی تجهیزات و تأخیر در اجرای پروژه‌های جمع‌آوری گاز همچنان مانع از حذف کامل این فرآیند شده است. با این حال، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با اجرای راهکارهای متعددی، روند کاهش گازسوزی را تسریع کرده است. تعمیر و نوسازی توربین‌ها و کمپرسورها، توسعه ایستگاه‌های تقویت فشار و بهره‌برداری از فاز اول پروژه‌های جمع‌آوری گاز در رگ‌سفید و گچساران، نمونه‌هایی از این اقدامات هستند. تنها یک ایستگاه جدید در گچساران توانسته است از سوزاندن بیش از ۶ میلیون فوت مکعب گاز در روز جلوگیری کند.
در کنار این اقدامات کوتاه‌مدت، طرح‌های میان‌مدت و بلندمدتی نیز در دستور کار قرار دارد که شامل بومی‌سازی توربوکمپرسورها، توسعه پالایشگاه‌های کوچک و ارتقای تأسیسات فرآورشی برای جلوگیری از اتلاف گازهای ارزشمند است. همچنین، بازسازی تأسیسات قدیمی با سرمایه‌گذاری ۱.۷ میلیارد دلاری، مسیر کاهش هرچه بیشتر گازسوزی را هموار خواهد کرد.
سرمایه‌گذاری در پژوهش و توسعه فناوری‌های داخلی
یکی از مهم‌ترین سیاست‌های مناطق نفت‌خیز جنوب، تمرکز بر تولید داخلی و توسعه فناوری‌های بومی است. در این راستا، ۱۵ قرارداد پژوهشی و تحقیقاتی با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان امضا شده است که شامل طراحی و ساخت تجهیزات حفاری، توسعه سامانه‌های پایش هوشمند و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید گاز می‌شود.
این شرکت همچنین موفق شده است ۶ مجوز تولید بار اول از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دریافت کند که ارزش آن‌ها به بیش از ۴ هزار میلیارد تومان می‌رسد. علاوه بر این، ۹ بسته فناوری به ارزش بیش از ۴ هزار و ۱۷۵ میلیارد تومان برای دریافت مجوزهای جدید ارسال شده است که عمدتاً شامل تولید ماشین‌آلات دوار، تجهیزات تکمیل چاه و سیستم‌های بهینه‌سازی فرآیندهای پالایشی است.
توسعه زیرساخت‌ها و بهبود فرآورش نفت
علاوه بر کاهش گازسوزی، مناطق نفت‌خیز جنوب پروژه‌های مهمی را در حوزه فرآورش نفت اجرا کرده است. یکی از مهم‌ترین این پروژه‌ها، توسعه ظرفیت فرآورش نفت در میدان اهواز است که امکان فرآورش ۱۱۰ هزار بشکه نفت در روز را نیز در راه‌اندازی فاز دوم پروژه فراهم نمود و‌درمجموع ۲۲۰ هزار بشکه در روز ظرفیت فرآورشنفت نمکی در این واحد در دسترس قرار گرفت. این پروژه که با سرمایه‌گذاری ۵۸.۷ میلیون یورو اجرا شده، نه‌تنها موجب بهبود کیفیت نفت خام فرآورش‌شده و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی شده است، بلکه برای ۱۸۰ نفر به‌صورت مستقیم و ۴۰۰ نفر به‌صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی کرده است.
آینده‌ای روشن برای صنعت نفت با تکیه بر توان داخلی
دستاوردهای اخیر شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، علاوه بر تثبیت جایگاه این شرکت در تأمین انرژی کشور، نشان‌دهنده موفقیت آن در کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، افزایش بهره‌وری و بومی‌سازی فناوری‌های کلیدی است. این اقدامات، گام‌های مهمی در مسیر توسعه پایدار صنعت نفت محسوب می‌شوند و می‌توانند الگویی برای سایر بخش‌های اقتصادی کشور باشند.
علاوه بر برنامه‌های توسعه‌ای، نقش نیروی انسانی متخصص و تلاش مضاعف کارکنان صنعت نفت در تحقق این دستاوردها غیرقابل انکار است. کارگران، مهندسان و مدیران مناطق نفت‌خیز جنوب، با تکیه بر دانش و تجربه داخلی، بسیاری از موانع و چالش‌های عملیاتی را پشت سر گذاشته و نقش مهمی در افزایش تولید، کاهش هدررفت منابع و بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های موجود ایفا کرده‌اند.
از سوی دیگر، همکاری گسترده با شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از تولید داخل، مسیر خودکفایی در صنعت نفت را هموارتر کرده است. امضای قراردادهای پژوهشی، بومی‌سازی تجهیزات کلیدی و استفاده از توان شرکت‌های فناور داخلی، ضمن کاهش وابستگی به واردات، موجب توسعه فناوری‌های جدید و افزایش بهره‌وری در بخش‌های عملیاتی شده است.
با ادامه این روند، صنعت نفت ایران بیش از گذشته به‌سمت خوداتکایی، توسعه پایدار و مدیریت بهینه منابع حرکت خواهد کرد. اجرای طرح‌های زیست‌محیطی، افزایش سرمایه‌گذاری در فناوری‌های داخلی و به‌کارگیری راهکارهای نوین، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، زمینه‌ساز افزایش بهره‌وری و پایداری صنعت نفت خواهد شد. این مسیر، نه‌تنها تضمین‌کننده تأمین پایدار انرژی کشور است، بلکه ایران را در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از پیشروان منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های نفت و گاز قرار خواهد داد.
مهندس ابراهیم پیرامون
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب
انتهای پیام/