پایان غیرمنتظره حکومت دمشق و خبر خروج بشار اسد از سوریه، موجی از تحلیل‌ها، گمانه‌ها و آینده پژوهی‌ها را در بستر رسانه‌ها و اندیشکده‌ها به راه انداخته است؛ از بررسی علل پیشروی ناگهانی و بدون زحمت شورشیان مسلح و مبادی پشتیبانی آنها تا سناریونویسی درباره آینده اجتماعی و سیاسی سوریه و نسبت این رویدادها با نظم آتی منطقه.
ترک سوریه توسط بشار اسد، منطقه را وارد دوران جدیدی از «ناشناخته‌ها» کرد، دورانی که پویایی‌های جدیدی به غرب آسیا می‌بخشد. پایان دولت سوریه هرج و مرج تازه‌ای در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد؟ سوریه به سمت ثبات پیش خواهد رفت یا بشار اسد دیگ جوشانی را واگذار کرد که بزودی منطقه را از حرارتش داغ خواهد کرد؟ در ژئوپلیتیکی که با هیچ دستورکار متعارفی سازگاری نداشته و قوانین خود را دارد، اینها پرسش‌هایی است که هیچ کس پاسخ روشنی برای آن ندارد و این اتفاق سیاست بین‌الملل را به سکوت فراخوانده است.
تحولات دوهفته اخیر سوریه یک غایب بزرگ داشت؛ «ملت سوریه.» وقتی دولت‌های منطقه درباره آینده سوریه مذاکره می‌کردند، یا وقتی غربی‌ها پشت پرده در حال تفاهم بودند، نماینده‌ای از «ملت سوریه» در میان نبود. پس آن جمعیت ۲۳ میلیون نفری ساکن در داخل مرزهای کشوری به نام سوریه چه شدند؟ وقتی معارضین یا مسلحین سوریه که در ادلب حضور داشتند، ترکیبی از ترک‌ها، عرب‌ها، ازبکستانی‌ها، اروپایی‌ها یا حتی چچنی‌ها و تاجیکستانی‌ها بودند، قطعاً نمی‌توان فاتحان دمشق را «ملت سوریه» نامید. مضافاً اینکه پس از جنگ‌های داخلی که بعد از سال ۲۰۱۱ رخ داد، نقاط مختلف این کشور دیگر تحت حاکمیت دولت مرکزی نبود. ادلب در اختیار مسلحین بود، جنوب دست معارضان و شمال در اختیار ارتش دموکراتیک سوریه و شرق در اختیار کردها.
در سوریه دقیقاً چه اتفاقی افتاد؟ این سؤال مربوط به علوم سیاسی است. یعنی حالا مشخص است که حکومت سوریه سقوط کرده است، اما آنچه در این کشور رخ داد، چه نام دارد؟ باید آن را انقلاب نامید یا شورش، کودتا نامید یا تغییرات ناشی از جنگ داخلی؟
رحمن قهرمان‌پور کارشناس علوم سیاسی
فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) اعلام کرد که نیروهای این ستاد یکشنبه «ده‌ها حمله هوایی دقیق علیه اردوگاه‌ها و عوامل شناخته‌شده داعش در مرکز سوریه» انجام داد.
روسیه با اعلام اینکه سقوط نظام بشار اسد در سوریه «سوال‌های زیادی» ایجاد کرده است، خواستار برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل درباره تحولات این کشور شد.
خبرگزاری تاس روسیه به نقل از یک مقام کاخ کرملین یکشنبه شب گزارش داد: مخالفان سوری امنیت پایگاه ها و نهادهای دیپلماتیک روسیه در سوریه را تضمین کرده اند.
تهران-ایرنا-شبکه ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی یکشنبه شب گزارش داد که جنگنده‌های صهیونیستی در ساعات گذشته حدود ۱۰۰ هدف را در خاک سوریه بمباران کردند.
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا یکشنبه شب از سقوط نظام سوریه استقبال و ادعا کرد که این فرصتی برای ساختن آینده‌ای بهتر در این کشور است.
وزیر امور خارجه گفت: آنچه که غافلگیر کننده بود یکی ناتوانی ارتش سوریه در مقابله با این حرکتی که آغاز شد و دوم سرعت تحرکات در سوریه بود.
رهبر معظم انقلاب صبح چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۳ درباره تحولات منطقه سخنرانی خواهند کرد.
رئیس‌جمهور پزشکیان ضمن تبریک قهرمانی ورزشکاران کشورمان در دهمین دوره مسابقات آسیایی ناشنوایان در مالزی، از تمامی دست‌اندرکاران و مربیان کاروان ورزش ناشنوایان ایران تقدیر و تشکر کرد.
رئیس جمهور با تاکید بر ضرورت گفتگو بین طیف‌های مختلف جامعه سوریه برای رسیدن به تفاهم، اظهار امیدواری کرد که درگیری نظامی و خشونت هر چه سریع‌تر پایان یابد تا مردم این کشور بتوانند در محیطی آرام و به دور از هرگونه خشونت و نگرانی و یا مداخله مخرب بیرونی برای تعیین سرنوشت خود تصمیمی بگیرند که شایسته مردم بزرگ سوریه است.
معاون اجرایی رئیس‌جمهور با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد مردم در استفاده از فیلترشکن ناراضی هستند،تصریح کرد تلاش دولت این است که با تعامل سازنده به سمتی حرکت کنیم که برای حفظ منافع کشور، فیلترینگ برداشته شود. روش فعلی نه تنها امنیت را تامین نمی‌کند، بلکه امنیت را نیز به خطر می‌اندازد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا طی پیامی بعد از دیدارش با زلنسکی و مکرون در پاریس، خواستار یک آتش‌بس فوری در اوکراین شد.
معاون دبیر کل سازمان ملل از آمادگی این نهاد بین‌المللی برای کمک به مردم سوریه خبرداد.
خبرگزاری «آناتولی» به نقل از منابع دیپلماتیکی خبر داد که وزیر امور خارجه ترکیه امروز (یکشنبه) با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای امور خارجه ایتالیا و فرانسه درباره اوضاع سوریه گفت‌وگو کرده است.
«ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین امروز (یکشنبه) گفت که در مذاکرات روز گذشته با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا و «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه اعلام کرده است که کی‌یف به «صلح پایدار» نیاز دارد.
سخنگوی دولت عراق با اشاره به پیگیری تحولات سوریه، بر اهمیت دخالت نکردن در امور داخلی آن کشور و حمایت نکردن از برخی طرف‌ها علیه برخی دیگر تاکید کرد.